Komisja zaproponowała również aktualizację wspólnych kryteriów określania obszarów ryzyka oraz wprowadzenie mechanizmu hamulca bezpieczeństwa, aby przeciwdziałać występowaniu nowych wariantów budzących obawy lub będących przedmiotem zainteresowania. We wniosku zawarto również przepisy szczegółowe dotyczące dzieci, aby uniknąć rozdzielania rodzin podróżujących, oraz standardowe okresy ważności testów.
Komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości Didier Reynders powiedział: – W ostatnich tygodniach obserwujemy stały spadek liczby zachorowań, co świadczy o sukcesie kampanii szczepień w całej UE. Jednocześnie zachęcamy również do zapewnienia przystępnych cenowo i powszechnie dostępnych możliwości wykonywania testów. W związku z tym państwa członkowskie powoli znoszą obecnie ograniczenia związane z COVID-19, zarówno na poziomie krajowym, jak i ograniczenia dotyczące podróżowania. Proponujemy, by państwa członkowskie koordynowały to stopniowe znoszenie ograniczeń swobodnego przemieszczania się, uwzględniając nasze nowe wspólne narzędzie: unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19. Oczekujemy, że państwa członkowskie jak najlepiej wykorzystają ten instrument i zalecenie, aby umożliwić wszystkim swobodne i bezpieczne przemieszczanie się.
Stella Kyriakides, komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności, skomentowała: – Swoboda przemieszczania się jest jednym z najbardziej cenionych praw przysługujących obywatelom UE: potrzebujemy skoordynowanych i przewidywalnych podejść z korzyścią dla naszych obywateli, które zapewniłyby jasność i pozwoliłyby uniknąć niespójnych wymogów w różnych państwach członkowskich. Chcemy mieć pewność, że będziemy mogli dokonać ponownego otwarcia naszych społeczeństw w nadchodzących tygodniach w bezpieczny i skoordynowany sposób. Proces szczepień przebiega coraz szybciej, widzimy więc, że można stopniowo wznowić bezpieczne swobodne przemieszczanie się bez ograniczeń. Patrzymy w przyszłość z coraz większym optymizmem, jednak nadal musimy być ostrożni i zawsze stawiać ochronę zdrowia publicznego na pierwszym miejscu.
Kluczowe aktualizacje wspólnego podejścia do środków dotyczących podróży w obrębie UE, w oparciu o mapę z kolorystycznymi oznaczeniami regionów publikowaną przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC):
- W pełni zaszczepione osoby posiadające świadectwo szczepienia zgodne z unijnym cyfrowym zaświadczeniem COVID-19 powinny być zwolnione z testów w związku z podróżą i z 14-dniowej kwarantanny, jeżeli otrzymały już ostatnią dawkę szczepionki. Powinno to również dotyczyć osób, które przeszły COVID-19 i otrzymały również jedną dawkę szczepionki składającej się z dwóch dawek. W przypadku, gdy państwa członkowskie akceptują dowód przyjęcia szczepionki w celu zniesienia ograniczeń swobodnego przemieszczania się również w innych sytuacjach, na przykład po pierwszej dawce serii dwóch dawek, powinny one również akceptować, na tych samych warunkach, świadectwa szczepienia dotyczące szczepionki przeciwko COVID-19.
- Osoby, które przeszły COVID-19, posiadające zaświadczenie zgodne z unijnym cyfrowym zaświadczeniem COVID-19 powinny być zwolnione z testów w związku z podróżą i z kwarantanny przez pierwszych 180 dni po otrzymaniu dodatniego wyniku testu PCR.
- Osoby posiadające ważne potwierdzenie wyniku testu zgodne z unijnym cyfrowym zaświadczeniem COVID-19 powinny być zwolnione z ewentualnego wymogu poddania się kwarantannie. Komisja proponuje standardowy okres ważności testów: 72 godziny dla testów PCR i 48 godzin dla szybkich testów antygenowych, jeżeli państwo członkowskie akceptuje takie testy.
- „Hamulec bezpieczeństwa”: państwa członkowskie powinny ponownie wprowadzać środki dotyczące podróży w odniesieniu do osób zaszczepionych i osób, które przeszły COVID-19, jeżeli sytuacja epidemiologiczna nagle się pogorszy lub w przypadkach dużej częstości występowania wariantów budzących obawy lub będących przedmiotem zainteresowania.
- Wyjaśnienie i uproszczenie wymogów, jeżeli państwa członkowskie wprowadzają takie wymogi na podstawie własnych procesów decyzyjnych:
- Podróżni z obszarów zielonych: brak ograniczeń
- Podróżni z obszarów pomarańczowych: państwa członkowskie mogłyby wymagać testu przed wyjazdem (szybkiego testu antygenowego lub PCR).
- Podróżni z obszarów czerwonych: państwa członkowskie mogłyby wymagać od podróżnych odbycia kwarantanny, chyba że poddadzą się oni testowi przed wyjazdem (szybkiemu testowi antygenowemu lub PCR).
- Podróżni z obszarów ciemnoczerwonych: należy zdecydowanie zniechęcać do wszelkich podróży, które nie są niezbędne. Wymóg dotyczący testów i kwarantanny nadal obowiązuje.
- Aby nie rozdzielać rodzin, małoletni podróżujący z rodzicami powinni być zwolnieni z kwarantanny, jeżeli rodziców nie obowiązuje kwarantanna, np. dlatego, że zostali oni zaszczepieni. Dzieci w wieku poniżej 6 lat powinny być zwolnione z testów w związku z podróżą.
- Komisja proponuje, aby dostosować progi obowiązujące przy sporządzaniu mapy ECDC ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną i postępy w procesie szczepień. W odniesieniu do obszarów zaznaczonych na pomarańczowo proponuje się podwyższenie progu 14-dniowego wskaźnika łącznych zgłoszonych przypadków COVID-19 z 50 do 75. Podobnie w przypadku obszarów czerwonych proponuje się dostosowanie wartości progowych z obecnych 50–150 do 75–150 przypadków.
Ponadto Komisja wzywa do podejmowania dalszych starań w celu zapewnienia sprawnego wdrożenia unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19. W tym celu państwa członkowskie powinny w jak największym zakresie wykorzystywać obecne możliwości przewidziane w prawie krajowym, aby rozpocząć wydawanie unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID-19 jeszcze przed wejściem w życie rozporządzenia będącego podstawą tej inicjatywy w dniu 1 lipca. Jeżeli prawo krajowe przewiduje weryfikację zaświadczeń COVID-19, posiadacze unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID-19 mogliby już teraz korzystać z tej możliwości podczas podróży.
Komisja będzie wspierać ten proces poprzez uruchomienie 1 czerwca centralnego elementu unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19: unijnej bramy sieciowej, w której przechowywane będą klucze publiczne niezbędne do weryfikacji unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19. Biorąc pod uwagę, że za pośrednictwem bramy sieciowej nie wymienia się żadnych danych osobowych, państwa członkowskie mogłyby skorzystać z jej funkcji jeszcze przed wejściem w życie rozporządzenia.
Dzisiejszy wniosek Komisji zapewnia również spójność z przepisami dotyczącymi innych niż niezbędne podróży do UE, zaktualizowanymi przez Radę 20 maja 2021 r.
Kontekst
3 września 2020 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący zalecenia Rady służącego zapewnieniu koordynacji i wyraźnego zgłaszania na szczeblu UE wszelkich środków podejmowanych przez państwa członkowskie w celu ograniczenia swobodnego przemieszczania się w związku z pandemią koronawirusa.
13 października 2020 r. poprzez przyjęcie zalecenia Rady państwa członkowskie UE zobowiązały się do zapewnienia większej koordynacji i lepszej wymiany informacji.
1 lutego 2021 r. Rada przyjęła pierwszą aktualizację zalecenia Rady, w którym wprowadzono nowy kolor „ciemnoczerwony” na potrzeby tworzenia map obszarów ryzyka oraz ustanowiono bardziej rygorystyczne środki stosowane wobec podróżnych z obszarów wysokiego ryzyka.
20 maja 2021 r. Parlament i Rada osiągnęły wstępne porozumienie polityczne w sprawie ustanowienia unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 w celu ułatwienia swobodnego przemieszczania się w obrębie UE. Cyfrowe zaświadczenie COVID-19 przyczyni się również do ułatwienia stopniowego i skoordynowanego znoszenia obecnie obowiązujących ograniczeń swobodnego przemieszczania się. Porozumienie polityczne zostało potwierdzone przez Komitet Stałych Przedstawicieli i parlamentarną Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.
20 maja 2021 r. Rada zmieniła zalecenie w sprawie innych niż niezbędne podróży do UE, łagodząc ograniczenia dotyczące innych niż niezbędne podróży do UE, w szczególności wobec zaszczepionych obywateli państw trzecich. Rada podwyższyła również próg dotyczący liczby nowych zachorowań wykorzystywany do ustalania listy państw spoza UE, z których podróże inne niż niezbędne powinny być dozwolone.
Po posiedzeniu w dniach 24-25 maja przywódcy europejscy wezwali do przeprowadzenia do połowy czerwca przeglądu zalecenia Rady w sprawie podróży w obrębie UE, w celu ułatwienia swobodnego przemieszczania się w UE. Dzisiejszy wniosek stanowi odpowiedź na to wezwanie.
Najnowsze informacje na temat środków związanych z koronawirusem oraz ograniczeń podróży, przekazywane przez państwa członkowskie, są dostępne na platformie internetowej „Re-open EU”.
