Zgodnie z zapowiedzią przewodniczącej Ursuli von der Leyen w orędziu o stanie Unii, Komisja Europejska i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa przedstawili wspólny wniosek w sprawie rozporządzenia Rady dotyczącego wdrażania sankcji w przypadku poważnych naruszeń praw człowieka na całym świecie.
Wspólny wniosek w sprawie rozporządzenia Rady jest jednym z aktów prawnych wymaganych przez Radę, aby przystąpić do ustanowienia nowego systemu sankcji horyzontalnych. Jest on uzupełnieniem decyzji Rady, w sprawie której wniosek składa wysoki przedstawiciel Josep Borrell, i która po przyjęciu przez Radę ustanowi globalny system sankcji UE za naruszenia praw człowieka.
Po wejściu w życie nowy globalny system sankcji UE za naruszenia praw człowieka zapewni Unii Europejskiej większą elastyczność w wymierzaniu sankcji tym, którzy odpowiadają za poważne naruszenia praw człowieka na całym świecie, bez względu na to, gdzie do takich naruszeń dochodzi i kto za nie odpowiada. Oczekuje się, że globalny system sankcji UE będzie obejmował środki, takie jak zamrożenie aktywów i zakaz podróżowania. Jeśli chodzi o zakaz podróżowania, wspólny wniosek po raz pierwszy uprawni Komisję do sprawowania nadzoru nad wdrażaniem zakazów podróżowania.
Nowy system nie zastąpi istniejących geograficznych systemów sankcji, spośród których niektóre stanowią odpowiedź na naruszenia praw człowieka, np. systemu obowiązującego w odniesieniu do Syrii, Białorusi lub Wenezueli.
Wnioski te w zdecydowany sposób pokazują zaangażowanie UE we wspieranie praw człowieka, demokracji, rządów prawa i zasad prawa międzynarodowego na świecie. Stanowią one odpowiedź na porozumienie polityczne ministrów spraw zagranicznych UE na posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w grudniu 2019 r. dotyczącego kolejnych działań na rzecz ustanowienia takiego systemu.
Globalny system sankcji UE za naruszenia praw człowieka to także decydujący element działań przewidzianych przez wysokiego przedstawiciela i Komisję w Planie działania UE dotyczącym praw człowieka i demokracji 2020–2024 będącym elementem wspólnego komunikatu przyjętego w marcu 2020 r.
Dalsze działania
Proponowane rozporządzenie Rady zostanie omówione przez państwa członkowskie podczas posiedzenia Rady równolegle z wnioskiem wysokiego przedstawiciela w sprawie decyzji Rady.
Członkowie Kolegium stwierdzili:
Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, powiedziała: – Musimy bronić praw człowieka i podstawowych wolności. System sankcji UE, który pociąga do odpowiedzialności tych, którzy dopuścili się pogwałcenia praw człowieka, powinien istnieć już od dawna. Ufamy, że Rada zdecydowanie poprze cel Komisji i przyjmie nasz wniosek.
Josep Borrell, Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Wiceprzewodniczący ds. Silniejszej Pozycji Europy na Świecie, powiedział: – Na całym świecie dochodzi do przypadków naruszania praw człowieka. Globalny system sankcji UE za naruszenia praw człowieka będzie istotnym narzędziem pozwalającym na pociągnięcie do odpowiedzialności tych, którzy są sprawcami poważnych naruszeń praw człowieka na całym świecie. Umożliwia to Europie nie tylko obronę jej wartości, ale także podjęcie konkretnych działań.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: – Przyjmujemy politykę zero tolerancji dla tych, którzy naruszają prawa człowieka na całym świecie. Dzisiejszy wniosek oferuje obszerne możliwości działania w takich przypadkach i pokazuje nasze zaangażowanie w walkę o wartości, w które wierzymy.
Mairead McGuinness, komisarz do spraw stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych stwierdził: – Te wnioski to istotny krok na drodze do bardzo potrzebnego systemu sankcji. Stosując skuteczne i efektywne sankcje za nieprzestrzeganie praw człowieka, państwa członkowskie UE mogą zagwarantować, aby odpowiedzialni za ludzki ból i cierpienie nie pozostali bezkarni. Bezpośrednio po przyjęciu systemu sankcji przez Radę, Komisja będzie aktywnie wspierać te starania.
Kontekst
Unijne sankcje pomogą w osiągnięciu kluczowych celów UE, takich jak utrzymanie pokoju, wzmocnienie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz skonsolidowanie i wsparcie demokracji, międzynarodowego prawa i praw człowieka. Są ukierunkowane na tych, których działania zagrażają powyższym wartościom, a ich celem jest maksymalne ograniczenie jakichkolwiek negatywnych konsekwencji dla ludności cywilnej. Obecnie funkcjonuje około 40 różnych systemów sankcji nałożonych przez UE.
Rozporządzenie Rady jest niezbędne, aby szczegółowo określić środki przewidziane w systemie sankcji ustanowionym decyzją Rady, które mogą wpływać na funkcjonowanie rynku wewnętrznego UE. Jest ono bezpośrednio wiążące dla organów krajowej administracji, a także dla podmiotów prywatnych, natomiast decyzja Rady jest wiążąca dla państw członkowskich UE.
