Tegoroczne sprawozdanie jest pierwszym od czasu przyjęcia Europejskiego Zielonego Ładu i dotyczy wkładu unii energetycznej w osiągnięcie długoterminowych celów klimatycznych Europy.
W ocenach poszczególnych 27 krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przeanalizowano drogę każdego z państw członkowskich ku osiągnięciu obecnych celów klimatycznych i energetycznych do 2030 r. oraz związane z tym ambicje. Z ogólnej oceny wynika, że państwa członkowskie są w stanie osiągnąć te cele i w większości czynią zadowalające postępy w ich realizacji. W sprawozdaniu podkreślono, że sektor energetyczny może przyczynić się do odbudowy gospodarki UE po kryzysie gospodarczym wywołanym pandemią COVID-19. Jak dotąd unia energetyczna wykazuje się solidną odpornością na wstrząsy w obliczu wyzwań przed jakimi stają nasze systemy energetyczne i pracownicy sektora energetycznego w związku z pandemią koronawirusa.
Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans powiedział: – Sektor energetyczny odgrywa kluczową rolę w ograniczaniu emisji i realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu. Sprawozdanie na temat stanu unii energetycznej pokazuje postęp, którego już dokonaliśmy, a także stojące jeszcze przed nami wyzwania i możliwości. Inwestycje i reformy, których się podejmujemy, muszą napędzać ekologiczną odbudowę gospodarki i kierować nas na właściwą drogę do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.
Komisarz do spraw energii Kadri Simson dodała: – Krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu są ważnym narzędziem naszej współpracy z państwami członkowskimi, szczególnie w kontekście planowania polityki i inwestycji na rzecz ekologicznej i sprawiedliwej transformacji. Nadszedł czas, by urzeczywistnić te plany i wykorzystać je do wyjścia z kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19, tworząc nowe miejsca pracy i zwiększając konkurencyjność unii energetycznej.
W sprawozdaniu przeanalizowano pięć różnych wymiarów unii energetycznej – dekarbonizację, w tym energię ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczną, bezpieczeństwo energetyczne, wewnętrzny rynek energii oraz badania naukowe, innowacje i konkurencyjność. Zawiera ono wskazówki dotyczące szybkiego wdrożenia krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu oraz tego, w jaki sposób przy pomocy inwestycji i reform związanych z energetyką można przyspieszyć ożywienie gospodarki UE. Podkreślono w nim także, w jaki sposób za pośrednictwem szeregu sztandarowych programów finansowania państwa członkowskie mogą skorzystać ze wsparcia w ramach planu odbudowy dla Europy NextGenerationEU.
Tegorocznemu sprawozdaniu na temat stanu unii energetycznej towarzyszy po raz pierwszy analiza dotacji w energetyce, w której wskazano wyraźną potrzebę gromadzenia lepszych danych na temat takich dotacji oraz podjęcia większych wysiłków na rzecz ograniczenia dotacji wspierających produkcję i zużycie paliw kopalnych. Dziś opublikowano również sprawozdanie na temat konkurencyjności sektora czystej energii, które pokazuje, że przemysł UE z powodzeniem wykorzystuje możliwości oferowane w związku z przechodzeniem na czystą energię. Sektor ten osiąga lepsze wyniki niż sektor konwencjonalnych technologii energetycznych zarówno pod względem wartości dodanej, jak i wydajności pracy oraz wzrostu zatrudnienia. Komisja przyjęła również sprawozdania z postępów w zakresie wewnętrznego rynku energii, cen i kosztów energii, efektywności energetycznej i energii odnawialnej.
Kontekst
Ocena 27 krajowych planów w zakresie energii i klimatu: Po opublikowaniu we wrześniu ogólnej unijnej oceny krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu Komisja opublikowała dzisiaj oddzielne oceny każdego krajowego planu, zawierające między innymi zalecenia dotyczące potencjalnego wykorzystania przez każde państwo członkowskie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Załącznik dotyczący dotacji w energetyce: W pierwszym przeglądzie dotacji państw członkowskich w energetyce Komisja zauważa, że wiele krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu nie przedstawia ani pełnego obrazu, ani konkretnego harmonogramu stopniowego wycofywania dotacji do paliw kopalnych, które wynoszą 50 mld euro rocznie.
Załącznik dotyczący wewnętrznego rynku energii: Załącznik ten zawiera aktualne informacje na temat rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu oraz wniosek, że choć poczynione zostały zadowalające postępy, konieczne są dalsze prace, aby w pełni zintegrować rynki.
Sprawozdanie na temat konkurencyjności sektora czystej energii: Sprawozdanie to poświęcone jest przede wszystkim sześciu kluczowym czystym technologiom energetycznym, mającym pozwolić UE osiągnąć cele na lata 2030 i 2050. Są to: fotowoltaika, morskie farmy wiatrowe, energia morska, wodór odnawialny, akumulatory i inteligentne sieci.
Sprawozdanie dotyczące cen i kosztów energii: W tym sprawozdaniu zawarto obszerny przegląd cen energii i tendencji w zakresie kosztów energii w Europie i na świecie i podkreślono, że od 2012 r. udział kosztów związanych z energią w ogólnych wydatkach gospodarstw domowych spada we wszystkich przedziałach poziomów dochodów.
Sprawozdanie z postępów w zakresie efektywności energetycznej: To sprawozdanie dotyczy postępów w realizacji długoterminowego celu w zakresie efektywności energetycznej. Ze wstępnej analizy wynika, że kryzys związany z COVID-19 znacząco wpłynął na spadek zapotrzebowania na energię, państwa członkowskie będą jednak musiały zintensyfikować swoje wysiłki na rzecz utrzymania tej pozytywnej tendencji.
Sprawozdanie z postępów w zakresie odnawialnych źródeł energii: W tym sprawozdaniu podkreślono, że udział energii ze źródeł odnawialnych w koszyku energetycznym UE-27 osiągnął 18,9 procent i że przewiduje się, że UE przekroczy swoje cele w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na 2020 r.
