Komisja Europejska opublikowała 10. sprawozdanie z postępów we wdrażaniu dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, które wskazuje na ogólną poprawę pod względem zbierania i oczyszczania ścieków w dużych i małych miastach UE, ale zwraca uwagę na różny poziom wdrożenia dyrektywy w poszczególnych państwach członkowskich. Sprawozdanie to wpisuje się w działania Komisji na rzecz eliminacji zanieczyszczeń i ukazuje się na krótko przed strategią w zakresie chemikaliów, która ma zostać przyjęta w najbliższych tygodniach.
Z 10. sprawozdania z postępów we wdrażaniu dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych wynika, że wskaźniki zgodności z unijnymi przepisami dotyczącymi zbierania i oczyszczania ścieków utrzymują się na wysokim poziomie i wzrosły w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym. Zapobiega to zanieczyszczeniu środowiska. Chociaż ogólna tendencja jest pozytywna, nie osiągnięto jeszcze pełnej zgodności z dyrektywą. Finansowanie i planowanie to nadal najpoważniejsze wyzwania dla sektora usług wodnych.
Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: – Niniejsze sprawozdanie potwierdza, że w całej UE odnotowuje się poprawę w zakresie zbierania i oczyszczania ścieków. Unijne przepisy odegrały zasadniczą rolę w kwestii poprawy jakości rzek, jezior i mórz UE, co ma korzystny wpływ na zdrowie obywateli Unii, ich jakość życia i ich dostęp do urządzeń sanitarnych. Postępy w poszczególnych krajach nie są jednak równe – w niektórych państwach członkowskich potrzeba lepszego planowania i zwiększonego finansowania w zakresie infrastruktury kanalizacyjnej. Dołożymy wszelkich starań, by pobudzać innowacje i nowe inwestycje w sektorze infrastruktury środowiskowej w całej Europie.
Ze sprawozdania wynika, że zebrano 95 proc. ścieków, a 88 proc. poddano oczyszczaniu. Mimo że ogólna tendencja jest pozytywna, wciąż pozostaje wiele do zrobienia – nadal nie zbiera się 1 proc. ścieków komunalnych, a ponad 6 proc. ścieków nie oczyszcza się wystarczająco dobrze, aby spełniać normy oczyszczania wtórnego. Obecny poziom inwestycji w wielu państwach członkowskich jest zbyt niski, by osiągnąć i utrzymać zgodność z dyrektywą w perspektywie długoterminowej – szereg europejskich miast nadal musi zbudować lub zmodernizować swoją infrastrukturę zbierania ścieków oraz uruchomić nowoczesne oczyszczalnie ścieków.
Niedawno opublikowane badanie OECD przedstawia wyraźny obraz luk inwestycyjnych w Unii Europejskiej. Komisja będzie współpracować z poszczególnymi państwami członkowskimi, żeby jak najlepiej wykorzystać możliwości oferowane przez wieloletnie ramy finansowe i plan odbudowy dla Europy, poprzez priorytetowe traktowanie oczyszczania ścieków i urządzeń sanitarnych.
Sprawozdanie obejmuje ponad 23 500 miast w UE, które wchodzą w zakres dyrektywy i w których ludzie i przemysł wytwarzają ponad 610 mln RLM ścieków rocznie. Oznacza to około 490 mln wanien pełnych ścieków dziennie.
Kontekst
Dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, aby duże i małe miejscowości odpowiednio zbierały i oczyszczały ścieki. Nieoczyszczone ścieki mogą być zanieczyszczone szkodliwymi chemikaliami, bakteriami i wirusami, a tym samym stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi. Zawierają one również takie składniki pokarmowe jak azot i fosfor, które mogą zanieczyszczać wody słodkie i środowisko morskie, ponieważ sprzyjają nadmiernemu wzrostowi alg, które hamują rozwój innych organizmów – proces ten zwany jest eutrofizacją. W 2019 r. opublikowano ocenę dyrektywy, w której stwierdzono, że zasadniczo jest ona odpowiednia do zakładanych celów, ale istnieje pole do poprawy.
Kolejne działania
Komisja rozpoczęła ocenę skutków w celu przeanalizowania różnych wariantów strategicznych, które mogłyby unowocześnić dyrektywę. Warianty te przewidują np. znalezienie sposobów obchodzenia się z substancjami zanieczyszczającymi budzącymi nowe obawy, takimi jak leki i mikrodrobiny plastiku oraz rozważenie, czy regularny nadzór nad ściekami może wesprzeć gotowość UE do zarządzania takim kryzysami jak pandemia COVID-19 lub podobnych chorób. Ocena skutków będzie obejmować znaczną liczbę konsultacji z odpowiednimi zainteresowanymi stronami.
