Z oceny pierwszych programów działań państw członkowskich w zakresie kontroli emisji zanieczyszczeń powietrza wynika, że wdrażanie nowych europejskich przepisów dotyczących czystego powietrza wymaga poprawy. Państwa członkowskie muszą znacznie zintensyfikować działania we wszystkich sektorach w celu zapewnienia obywatelom czystego powietrza i ochrony przed chorobami układu oddechowego i przedwczesną śmiercią w wyniku oddychania zanieczyszczonym powietrzem.
Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: – Sprawozdanie wysyła jasny sygnał. Zbyt wielu obywateli w całej Europie oddycha powietrzem złej jakości. Potrzebujemy skuteczniejszych środków ograniczających zanieczyszczenie w wielu państwach członkowskich oraz służących rozwiązaniu problemu emisji zanieczyszczeń do powietrza w różnych sektorach, w tym w rolnictwie, transporcie i energetyce. Nadszedł czas na wprowadzenie zmian: inwestycje w czystsze powietrze oznaczają inwestycje w zdrowie obywateli, klimat i pobudzenie gospodarki. Ten cel przyświeca Europejskiemu Zielonemu Ładowi i tego właśnie potrzebuje środowisko.
Zgodnie z opublikowanym pierwszym sprawozdaniem Komisji w sprawie oceny wdrożenia dyrektywy w sprawie krajowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji większość państw członkowskich może nie spełnić zobowiązań w zakresie redukcji emisji na rok 2020 lub 2030. Chociaż niektóre państwa członkowskie stosują dobre praktyki, które powinny być inspiracją dla innych, w sprawozdaniu wykazano potrzebę zastosowania dodatkowych środków w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. Komisja będzie w dalszym ciągu monitorowała i wspierała krajowe działania w tym zakresie za pomocą narzędzi finansowych i pozafinansowych. Szczególnie potrzebne są działania w sektorze rolnictwa w celu redukcji emisji amoniaku, co stanowi najbardziej powszechne i poważne wyzwanie w zakresie wdrażania w całej UE.
Skuteczne wdrożenie przepisów dotyczących czystego powietrza stanowi istotny wkład w „zerowy poziom emisji zanieczyszczeń na rzecz nietoksycznego środowiska”, zapowiedziany przez Komisję w Europejskim Zielonym Ładzie i w powiązanych z nim inicjatywach. Należy wzmocnić i poddać dalszej ocenie synergię z polityką w zakresie klimatu i energii, również zgodnie z podejściem Europejskiego Zielonego Ładu.
Wraz ze sprawozdaniem z wdrażania Komisja opublikowała również analizę konsultantów dotyczącą krajowych programów ograniczania zanieczyszczenia powietrza i prognoz emisji każdego państwa członkowskiego oraz ogólnounijne sprawozdanie horyzontalne zawierające wszystkie te informacje.
Kontekst
Dyrektywa w sprawie krajowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji, która weszła w życie w dniu 31 grudnia 2016 r., jest głównym instrumentem legislacyjnym służącym osiągnięciu celów programu „Czyste powietrze dla Europy” na 2030 r. W pełni wdrożona dyrektywa zmniejszyłaby o prawie 50 proc. negatywny wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie do 2030 r. i przyniosłaby znaczne korzyści dla środowiska i klimatu.
W dyrektywie określono krajowe zobowiązania w zakresie redukcji emisji na lata 2020–2029 oraz bardziej ambitne zobowiązania na okres od 2030 r. dla pięciu substancji znacząco przyczyniających się do zanieczyszczenia powietrza: tlenków azotu (NOx), niemetanowych lotnych związków organicznych (NMLZO), dwutlenku siarki (SO2), amoniaku (NH3) i pyłu drobnego (PM2,5).
Zgodność ze zobowiązaniami w zakresie redukcji emisji do 2020 r. zostanie sprawdzona w 2022 r., kiedy to dostępne będą bilanse emisji za 2020 r.
Kolejne kroki
Sprawozdanie z wdrażania dyrektywy zostanie jeszcze w tym roku uzupełnione o drugą prognozę w sprawie czystego powietrza, w której przedstawione zostaną aktualne wyniki modelowania pozwalające na ocenę, w jakim stopniu UE i jej państwa członkowskie są na dobrej drodze do osiągnięcia celów w zakresie czystego powietrza na rok 2030 i lata późniejsze.
