Komisja Europejska opublikowała dziś „Sprawozdanie na temat niebieskiej gospodarki UE w 2020 r.”, w którym przedstawiono przegląd wyników sektorów gospodarki UE związanych z oceanami i środowiskiem przybrzeżnym. Stan niebieskiej gospodarki w UE jest dobry: w 2018 r. obroty w tym sektorze wyniosły 750 mld euro. W 2018 r. w sektorach niebieskiej gospodarki pracowało 5 mln osób, co oznacza wzrost aż o 11,6 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Chociaż sektory takie jak turystyka przybrzeżna i morska, a także rybołówstwo i akwakultura są poważnie dotknięte skutkami pandemii koronawirusa, niebieska gospodarka jako całość może w istotny sposób przyczynić się do ekologicznej odbudowy gospodarki.
Komisarz UE ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: Dzięki morskiej energii odnawialnej, żywności pochodzącej z morza, zrównoważonej turystyce przybrzeżnej i morskiej, niebieskiej biogospodarce i wielu innym działaniom, które należą do niebieskiego sektora, gospodarka po wyjściu z kryzysu ma szansę stać się silniejsza, zdrowsza, bardziej odporna i zrównoważona. Robimy wszystko, co w naszej mocy, aby złagodzić skutki środków izolacji, chronić miejsca pracy w niebieskiej gospodarce i utrzymać dobrostan naszych społeczności nadbrzeżnych, jednocześnie utrzymując nasze ambicje dotyczące środowiska.
Mariya Gabriel, komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, odpowiedzialna też za Wspólne Centrum Badawcze (JRC), powiedziała: W dalszym ciągu wspieramy zrównoważony rozwój sektorów morskich poprzez strategię Unii Europejskiej na rzecz niebieskiego wzrostu. Filarami tej europejskiej odpowiedzi na kryzys są badania i innowacje. Zadbamy o to, aby badania, innowacje i edukacja przyczyniały się do transformacji w kierunku niebieskiej gospodarki w Europie. Dzisiejsze sprawozdanie jest elementem tego wsparcia naukowego. Przedstawiono w nim cenne informacje na temat wyników gospodarczych europejskiej działalności morskiej i określono priorytetowe obszary wymagające podjęcia działań.
Środowisko morskie kojarzymy zazwyczaj z tradycyjną działalnością, taką jak rybołówstwo czy transport, jednak obecnie funkcjonuje w nim coraz więcej nowych, innowacyjnych sektorów, np. sektor energii z morskich źródeł odnawialnych. UE, będąca światowym liderem w dziedzinie technologii wykorzystujących energię mórz i oceanów, ma szansę, aby do 2050 r. wkład źródeł morskich w produkcję energii elektrycznej osiągnął poziom nawet 35 proc.
W sprawozdaniu po raz pierwszy szczegółowo omówiono środowiskowy wymiar niebieskiej gospodarki, dzięki któremu może ona przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie środowiska. W latach 2009–2017 produkcja CO² na jednostkę wartości dodanej brutto w sektorze rybołówstwa i akwakultury spadła o 29 proc., co oznacza, że rozwój tego sektora jest wyraźnie oddzielony od produkcji gazów cieplarnianych. Ponadto w sprawozdaniu podkreślono związek między zrównoważonymi połowami a pozytywnymi wynikami gospodarczymi.
W innych sektorach również trwają prace nad zazielenianiem. Na skutek wprowadzenia w 2020 r. przez Międzynarodową Organizację Morską limitu zawartości siarki, transport morski w coraz większym stopniu skupia się na mniej emisyjnych źródłach energii. Należy także wspomnieć o sieci „zielonych portów”, która zmniejsza ślad ekologiczny tych ważnych pod względem gospodarczym węzłów łączących ocean ze stałym lądem.
W sprawozdaniu przeanalizowano również wartość ekonomiczną szeregu usług ekosystemowych zapewnianych przez oceany, do których należy zapewnianie siedlisk dla życia morskiego, sekwestracja dwutlenku węgla i procesy wpływające na zmianę klimatu i różnorodność biologiczną.
Niebieskie miejsca pracy
W 2018 r. liczba zatrudnionych w sektorze niebieskiej gospodarki UE wyniosła 5 mln, co oznacza wzrost o 11,6 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Wzrost ten był napędzany głównie przez sektor turystyki przybrzeżnej. W ciągu niecałych 10 lat liczba miejsc pracy w sektorze morskiej energii wiatrowej zwiększyła się dziewięciokrotnie.
Powyższe dane pokazują, że niebieska gospodarka UE przezwyciężyła katastrofalne skutki kryzysu gospodarczego i finansowego z 2008 r. Ponieważ obecna pandemia koronawirusa ma wpływ na wszystkie sektory, w tym na niebieską gospodarkę, Komisja Europejska na wczesnym etapie podjęła zdecydowane działania w celu ochrony gospodarki UE, w tym różnych sektorów niebieskiej gospodarki.
Kontekst
UE wspiera niebieską gospodarkę za pomocą różnych instrumentów. Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) zainwestował ponad 1,4 mld euro w projekty dotyczące morskiej energii wiatrowej i zapewnił znaczne wsparcie dla innych dziedzin niebieskiej gospodarki, w tym na rzecz rozwoju portów i czystej żeglugi.
Platforma BlueInvest Komisji Europejskiej i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego zapewniła dotacje w wysokości 22 mln euro w 2019 r. i 20 mln euro w 2020 r. na rzecz innowacyjnych, rozpoczynających działalność przedsiębiorców w sektorze niebieskiej gospodarki. Oprócz tego w 2020 r. utworzono nowy Fundusz BlueInvest. Szereg projektów niebieskiej gospodarki finansuje również Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
