Zalecenia skonstruowano wokół dwóch celów: w krótkiej perspektywie – ograniczenia negatywnych skutków społeczno-gospodarczych pandemii koronawirusa oraz w perspektywie krótko- i średnioterminowej – osiągnięcia trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, który sprzyjałby transformacji ekologicznej i transformacji cyfrowej.
Nowe ukierunkowanie pakietu europejskiego semestru
W rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego przedstawiono opracowaną przez Komisję strategię wzrostu, której podstawą jest promowanie konkurencyjnej zrównoważoności. Jej celem jest budowanie gospodarki służącej ludziom i planecie. W kontekście kryzysu związanego z koronawirusem ma to nadal ogromne znaczenie. Zalecenia dotyczą czterech filarów konkurencyjnej zrównoważoności: stabilności, uczciwości, zrównoważenia środowiskowego i konkurencyjności oraz kładą szczególny nacisk na kwestię zdrowia. Zalecenia te odzwierciedlają również zobowiązanie Komisji polegające na włączeniu celów zrównoważonego rozwoju ONZ do europejskiego semestru. Cele te stanowią zintegrowane ramy obejmujące kwestie zdrowia publicznego oraz zagadnienia społeczne, środowiskowe i gospodarcze.
Zalecenia dotyczą takich obszarów jak inwestowanie w zdrowie publiczne i odporność sektora ochrony zdrowia, utrzymanie zatrudnienia przez wsparcie dochodów pracowników dotkniętych skutkami pandemii, inwestowanie w ludzi i umiejętności, wspieranie sektora przedsiębiorstw (w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw) oraz podejmowanie działań przeciwko agresywnemu planowaniu podatkowemu i praniu pieniędzy. Ożywienie gospodarcze musi iść w parze z inwestycjami, aby kształtować unijną gospodarkę pod kątem wymogów transformacji cyfrowej i ekologicznej.
Tegoroczne zalecenia dla poszczególnych krajów mają charakter jakościowy, odchodzący od wymogów budżetowych, które miałyby zastosowanie w normalnych warunkach. Odzwierciedlają one fakt uruchomienia ogólnej klauzuli korekcyjnej zalecającej wszystkim państwom członkowskim podjęcie wszelkich działań niezbędnych do skutecznego zwalczania pandemii, utrzymania gospodarki i w dalszej kolejności wsparcia ożywienia gospodarczego. Kiedy warunki ekonomiczne na to pozwolą, polityka budżetowa powinna być ukierunkowana na osiągnięcie rozważnej średniookresowej sytuacji budżetowej i zapewnienie zdolności obsługi zadłużenia, przy jednoczesnym zwiększeniu inwestycji.
Monitorowanie sytuacji budżetowej
Komisja przyjęła również sprawozdania na podstawie art. 126 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu UE dla wszystkich państw członkowskich z wyjątkiem Rumunii, która jest już objęta częścią naprawczą paktu.
Komisja jest zobowiązana przygotować te sprawozdania dla państw członkowskich, które – ze względów związanych z pandemią koronawirusa – planują lub w odniesieniu do których Komisja prognozuje przekroczenie w 2020 r. progu deficytu wynoszącego 3 proc. PKB. W sprawozdaniach dotyczących Francji, Belgii, Cypru, Grecji, Włoch i Hiszpanii oceniono także wypełnienie przez te państwa członkowskie kryterium długu w 2019 r. na podstawie zatwierdzonych danych, których poprawność skontrolował Eurostat.
Sprawozdania te uwzględniają negatywny wpływ pandemii koronawirusa na krajowe finanse publiczne. W świetle wyjątkowej niepewności związanej z niespotykanym wpływem makroekonomicznym i budżetowym pandemii, Komisja uważa, że nie należy w tym momencie podejmować decyzji w sprawie objęcia państw członkowskich procedurą nadmiernego deficytu.
Kolejne kroki
Skoordynowana europejska reakcja gospodarcza jest niezbędna do ożywienia działalności gospodarczej, ograniczenia szkód dla tkanki gospodarczej i społecznej oraz zmniejszenia różnic i zakłóceń równowagi. Dlatego też europejski semestr koordynacji polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia jest kluczowym elementem strategii odbudowy.
W tym kontekście Komisja wzywa Radę do przyjęcia zaleceń dla poszczególnych krajów, a państwa członkowskie – do ich pełnego i terminowego wdrożenia.
Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: – Pakiet wiosenny semestru przekształcono i usprawniono w taki sposób, aby dawał wytyczne państwom członkowskim i pomagał im funkcjonować w tych jakże chaotycznych warunkach. W tej pierwszej fazie skupiamy się na inwestycjach w zdrowie publiczne i ochronę miejsc pracy i przedsiębiorstw. Na kolejnym etapie – odbudowy gospodarki – semestr będzie miał zasadnicze znaczenie dla zapewnienia skoordynowanego podejścia przy kierowaniu naszych gospodarek z powrotem na ścieżkę trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. W tym procesie nikt nie powinien pozostać w tyle. Potrzebujemy również reform mających poprawić wydajność i otoczenie działalności gospodarczej. Gdy tylko warunki na to pozwolą, będziemy musieli zadbać o równowagę między osiągnięciem stabilności budżetowej i jednoczesnym pobudzaniem inwestycji.
Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, dodał: – Głównymi priorytetami w zakresie naszej reakcji gospodarczej na kryzys będą takie działania jak: wspieranie pracowników, poprawa ochrony socjalnej, eliminowanie nierówności i gwarantowanie obywatelom prawa do rozwijania umiejętności. Środki te mają także zapewnić transformację ekologiczną i cyfrową, która sprzyjałaby włączeniu społecznemu. Możemy to osiągnąć tylko razem. Naszym drogowskazem w tych staraniach pozostaje Europejski filar praw socjalnych. Odbudowa, jaka nastąpi po kryzysie związanym z koronawirusem, musi mieć przede wszystkim wzgląd na ludzi, poprzez sprzyjanie odporności i pozytywnej konwergencji.
Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, stwierdził: – Pandemia koronawirusa i niezbędne środki powstrzymujące rozprzestrzenianie się były ciężkim ciosem dla europejskich gospodarek. Dzisiejsze zalecenia odzwierciedlają tę bezprecedensową sytuację. Obecnym priorytetem jest wzmocnienie naszej opieki zdrowotnej, wsparcie naszych pracowników i ratowanie naszych przedsiębiorstw. Jednak wyzwania, z którymi borykaliśmy się przed kryzysem, nie zniknęły. Planując przyszłość, musimy nadal dbać o to, by nasze inwestycje i reformy pozostały nakierowane na powodzenie transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz zapewnienie sprawiedliwości społecznej. Oznacza to, że każdy musi ponieść pewien koszt: w Europie solidarności i sprawiedliwości nie może być miejsca na agresywne planowanie podatkowe.
Sprawozdania z nadzoru dotyczące Grecji, Hiszpanii i Cypru
Komisja przyjęła szóste sprawozdanie dotyczące wzmocnionego nadzoru w odniesieniu do Grecji. W sprawozdaniu stwierdzono, że biorąc pod uwagę nadzwyczajne okoliczności związane z pandemią koronawirusa, Grecja podjęła niezbędne działania, aby wywiązać się ze swoich zobowiązań w zakresie reform.
Komisja przyjęła również sprawozdania z nadzoru po zakończeniu programu w odniesieniu do Hiszpanii i Cypru.
