Wytyczne Komisji mają na celu zapewnienie ludności możliwości niezbędnego odpoczynku i relaksu na świeżym powietrzu. Kiedy tyko pozwoli na to sytuacja zdrowotna, ludzie powinni mieć możliwość – przy zachowaniu wszystkich niezbędnych środków bezpieczeństwa i ostrożności – spotkać się znów z przyjaciółmi i rodziną w kraju lub poza jego granicami.
Pakiet ma również na celu pomóc sektorowi turystyki UE wyjść z kryzysu spowodowanego pandemią. W tym celu wspierać się będzie przedsiębiorstwa i dołoży się starań, by Europa była w dalszym ciągu najpopularniejszym kierunkiem turystycznym.
Pakiet Komisji dotyczący turystyki i transportu obejmuje:
- ogólną strategię na rzecz odbudowy sektora w 2020 r. i w kolejnych latach,
- wspólne podejście do przywrócenia swobody przemieszczania się i zniesienia ograniczeń na granicach wewnętrznych UE w sposób stopniowy i skoordynowany;
- ramy służące wspieraniu stopniowego przywracania transportu przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa pasażerów i pracowników,
- zalecenie, które ma na celu uczynienie bonów atrakcyjną alternatywą dla zwrotu kosztów w formie środków pieniężnych,
- kryteria dotyczące bezpiecznego i stopniowego przywracania działalności turystycznej oraz opracowania protokołów zdrowotnych dotyczących placówek branży hotelarsko-gastronomicznej, takich jak hotele.
Informacje dla turystów i podróżujących
Komisja pragnie, by ludzie znów mogli podróżować, i czynić to z poczuciem pewności i bezpieczeństwa. Mają to umożliwić następujące działania:
- Bezpieczne przywrócenie swobody przemieszczania się i zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych:
Swoboda przemieszczania się i podróże transgraniczne mają kluczowe znaczenie dla turystyki. W związku z tym, że państwom członkowskim udaje się ograniczyć występowanie wirusa, ogólne ograniczenia w swobodnym przemieszczaniu się należy zastąpić bardziej ukierunkowanymi środkami. Jeśli ogólne zniesienie ograniczeń nie jest jeszcze możliwe ze względu na sytuację zdrowotną, Komisja proponuje zastosować stopniowe i skoordynowane podejście przewidujące zniesienie w pierwszym rzędzie ograniczeń między poszczególnymi obszarami lub państwami członkowskimi, w których sytuacja epidemiologiczna jest wystarczająco podobna. Podejście to musi być również elastyczne i przewidywać np. możliwość ponownego wprowadzenia niektórych środków, jeżeli wymagać tego będzie sytuacja epidemiologiczna. Państwa członkowskie powinny podjąć działania w oparciu o następujące trzy kryteria:
- epidemiologiczne – należy skoncentrować się w szczególności na obszarach, w których sytuacja poprawia się, korzystając z wytycznych Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz z map poszczególnych regionów opracowanych przez tę agencję;
- zdolność do stosowania środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się koronawirusa podczas całej podróży, w tym na przejściach granicznych, oraz dodatkowych zabezpieczeń i środków, jeśli ograniczenie kontaktów personalnych może okazać się trudne do zagwarantowania, oraz
- względy gospodarcze i społeczne, przy czym początkowo priorytetowo należy traktować ruch transgraniczny związany z kluczowymi obszarami działalności oraz z podróżami z powodów osobistych.
Szczególne znaczenie ma zasada niedyskryminacji: jeżeli państwo członkowskie postanawia zezwolić na podróż na swoje terytorium lub do określonych regionów bądź obszarów na swoim terytorium, powinno to robić w sposób niedyskryminacyjny, umożliwiając wjazd ze wszystkich regionów lub państw w UE o podobnych warunkach epidemiologicznych. Podobnie wszelkie ograniczenia należy znieść w sposób wolny od dyskryminacji. Zniesienie to powinno dotyczyć wszystkich obywateli UE i wszystkich mieszkańców danego państwa członkowskiego niezależnie od ich obywatelstwa. Powinno też stosować się do wszystkich obszarów Unii znajdujących się w podobnej sytuacji epidemiologicznej.
- Przywrócenie usług transportowych w całej UE przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony zdrowia pracowników sektora transportu i pasażerów:
Wytyczne przedstawiają ogólne zasady bezpiecznego i stopniowego przywracania pasażerskiego transportu lotniczego, kolejowego, drogowego i wodnego. Zawarto w nich szereg zaleceń, takich jak konieczność ograniczenia kontaktu między pasażerami i pracownikami transportu oraz kontaktu pasażerów między sobą, a także – jeżeli to wykonalne – zmniejszenia zagęszczenia pasażerów w środku transportu.
Wytyczne zawierają również zasady dotyczące stosowania środków ochrony indywidualnej, takich jak maski ochronne, i odpowiednich protokołów w przypadku gdy u pasażerów wystąpią objawy koronawirusa. Zawarto w nich również zalecenia w odniesieniu do poszczególnych rodzajów transportu, a państwa członkowskie wezwano do skoordynowania działań w kontekście ponownego stopniowego przywracania międzynarodowych połączeń transportowych.
- Bezpieczne wznowienie usług turystycznych:
Komisja określa wspólne ramy zawierające kryteria na potrzeby bezpiecznego i stopniowego wznawiania działalności turystycznej oraz opracowania protokołów zdrowotnych dla hoteli i innych obiektów zakwaterowania w celu ochrony zdrowia zarówno gości, jak i pracowników. Kryteria te obejmują: dowody epidemiologiczne, zagwarantowanie wystarczających możliwości systemu opieki zdrowotnej dla miejscowej ludności i turystów, zagwarantowanie solidnego nadzoru oraz możliwości w zakresie monitorowania i testowania, a także ustalania kontaktów zakaźnych. Dzięki tym wytycznym ludzie będą mogli bezpiecznie przebywać w hotelach, na kempingach, w ośrodkach oferujących nocleg ze śniadaniem lub innych sezonowych obiektach noclegowych, jeść i pić w restauracjach, barach i kawiarniach, a także korzystać z plaż i innych obiektów wypoczynkowych na świeżym powietrzu.
- Zapewnienie transgranicznej interoperacyjności aplikacji służących do ustalania kontaktów zakaźnych:
Państwa członkowskie, przy wsparciu Komisji, uzgodniły wytyczne służące zapewnianiu transgranicznej interoperacyjności aplikacji do ustalania kontaktów zakaźnych, tak aby obywatele mogli być ostrzegani przed potencjalnym zakażeniem koronawirusem również podczas podróży w UE. Będą one punktem odniesienia dla deweloperów współpracujących z krajowymi organami ds. zdrowia. Aplikacje takie muszą być dobrowolne, przejrzyste, tymczasowe i cyberbezpieczne. Powinny ponadto wykorzystywać zanonimizowane dane, opierać się na technologii Bluetooth i być interoperacyjne w wymiarze transgranicznym, a także w systemach operacyjnych. Kluczowe znaczenie ma interoperacyjność: obywatele UE muszą być w stanie otrzymywać powiadomienia o ewentualnym zakażeniu w sposób bezpieczny i chroniony, niezależnie od aktualnego miejsca pobytu w UE, i bez względu na aplikację, którą wykorzystują. Komisja wspiera państwa członkowskie w znalezieniu właściwego rozwiązania zgodnie z zasadami określonymi w unijnym zestawie narzędzi i wytycznych Komisji dotyczących ochrony danych.
- Zwiększenie atrakcyjności bonów:
Zgodnie z przepisami UE podróżni mają możliwość wyboru między zwrotem kosztów za odwołane bilety (lotnicze, kolejowe, autobusowe/autokarowe lub bilety na prom) lub odwołaną podróż zorganizowaną w formie środków pieniężnych a zwrotem tych kosztów w formie bonu. Zalecenie Komisji potwierdza to prawo, a jednocześnie ma na celu zapewnienie, aby bony stały się opłacalną i bardziej atrakcyjną alternatywą dla zwrotu kosztów w przypadku wyjazdów odwołanych z powodu pandemii, która spowodowała poważne trudności finansowe między innymi dla operatorów turystycznych. Bony dobrowolne powinny być objęte ochroną przed niewypłacalnością emitenta, a ich minimalny okres ważności powinien wynosić 12 miesięcy. Jeżeli nie zostaną wykorzystane, powinna również istnieć możliwość ich wymiany na gotówkę w terminie jednego roku. Powinny one również zapewniać pasażerom wystarczającą elastyczność, umożliwiać im podróżowanie na tej samej trasie na takich samych warunkach przewozu, zaś podróżnym umożliwiać rezerwację imprezy turystycznej charakteryzującej się takim samym rodzajem usług lub taką samą jakością jak odwołana impreza. Powinna również istnieć możliwość przenoszenia bonów na innego podróżnego.
Informacje dla przedsiębiorstw turystycznych
Komisja zamierza wspierać europejski sektor turystyki poprzez:
- Zapewnianie płynności przedsiębiorstw turystycznych, w szczególności MŚP, poprzez:
- Elastyczność w ramach zasad pomocy państwa, dzięki której państwa członkowskie mogą wprowadzać np. systemy gwarancji dla bonów i inne systemy wsparcia płynności, aby wspierać przedsiębiorstwa w sektorach transportu i turystyki oraz aby zapewniać, że roszczenia o zwrot kosztów wynikające w związku z pandemią koronawirusa są zaspokajane. Systemy bonów mogą zostać zatwierdzone przez Komisję bardzo szybko po otrzymaniu powiadomienia od danego państwa członkowskiego.
- Finansowanie ze środków UE: UE w dalszym ciągu zapewnia natychmiastową płynność przedsiębiorstwom dotkniętym kryzysem za pośrednictwem inicjatywy inwestycyjnej w odpowiedzi na koronawirusa w ramach zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi. Komisja, wraz z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym, udostępniła również środki pieniężne sięgające 8 mld euro na pomoc dla 100 tys. małych przedsiębiorstw dotkniętych kryzysem.
- Ratowanie miejsc pracy dzięki ulgom finansowym o wartości do 100 mld euro w ramach programu SURE:
Program SURE wspiera państwa członkowskie w pokrywaniu kosztów krajowych mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków umożliwiających przedsiębiorstwom utrzymanie miejsc pracy. Komisja wspiera również partnerstwa między służbami zatrudnienia, partnerami społecznymi i przedsiębiorstwami służące pomocy w przekwalifikowaniu, w szczególności pracowników sezonowych.
- Zachęcanie obywateli do skorzystania z lokalnej oferty turystycznej, promowanie miejscowych atrakcji i turystyki lokalnej oraz Europy jako bezpiecznego docelowego miejsca podróży:
Komisja będzie współpracować z państwami członkowskimi w celu propagowania systemu patronatu, w ramach którego klienci mogą wspierać swoje ulubione hotele lub restauracje. Komisja będzie również wspierać ogólnoeuropejskie kampanie informacyjne promujące Europę jako cel podróży turystycznych.
Aby uzupełnić te krótkoterminowe działania, Komisja będzie w dalszym ciągu współpracować z państwami członkowskimi, wspierając zrównoważoną turystykę zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem i zachęcając do cyfrowej transformacji usług turystycznych, aby oferować większy wybór i zapewniać lepszą alokację zasobów oraz nowe sposoby zarządzania podróżami i przepływami turystycznymi.
Komisja planuje zorganizować kongres poświęcony turystyce w Europie z udziałem przedstawicieli instytucji UE, przemysłu, regionów, miast i innych zainteresowanych stron, aby wspólnie ukształtować przyszłość zrównoważonego, innowacyjnego i odpornego ekosystemu turystyki europejskiej – „Europejski program na rzecz turystyki w perspektywie 2050 roku”.
Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:
Wiceprzewodniczący ds. promowania naszego europejskiego stylu życia Margaritis Schinas powiedział: – Turystyka ma kluczowe znaczenie dla jednolitego rynku i jego czterech swobód oraz wnosi istotny wkład w gospodarczy, społeczny i kulturalny styl życia w UE. Środki konieczne do powstrzymania rozprzestrzeniania się COVID-19 wywarły negatywny wpływ również na ten sektor. W związku z tym, że nasze państwa członkowskie stopniowo znoszą środki ograniczające, wprowadzamy w życie podstawowe zasady dla zabezpieczenia ekosystemu turystycznego i jednolitego rynku w bezpieczny i proporcjonalny sposób, który uniemożliwi ponowne wystąpienie wirusa w UE, a jednocześnie zapewni, że będziemy mogli żyć tak, jak zawsze.
Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton powiedział: – Miliony małych i średnich przedsiębiorstw oraz firm rodzinnych w branży hotelarsko-gastronomicznej i transporcie pasażerskim, a także biura podróży są zagrożone upadłością i redukcją miejsc pracy. Potrzebują one jak najszybciej wznowić swoją działalność. Pomagamy europejskiej turystyce powrócić na ścieżkę wzrostu, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa. Przedstawiamy dziś wspólne europejskie podejście do zarządzania sezonem letnim 2020, który zapamiętamy jako trudny sezon, jednocześnie przygotowując się na bardziej zrównoważony i cyfrowy ekosystem turystyczny przyszłości.
Komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides powiedziała: – Jesteśmy świadomi, jak wielu Europejczyków czeka na nadejście lata i wakacyjne podróże. Ich ogromne wyrzeczenia w ciągu ostatnich miesięcy sprawiają, że obecnie możliwe jest bardzo ostrożne i stopniowe otwieranie sektora. Dopóki jednak wirus wciąż krąży między nami, znoszenie ograniczeń i turystyka nie będą wolne od ryzyka. Musimy zachować czujność, ograniczyć kontakty personalne i stosować rygorystyczne środki ostrożności w zakresie zdrowia w całym ekosystemie turystycznym i transportowym, aby w jak największym stopniu zapobiec wystąpieniu nowych ognisk choroby. Nie pozwolimy, by nasze wysiłki poszły na marne.
Komisarz ds. sprawiedliwości i konsumentów Didier Reynders powiedział: – Konsumenci w Europie mogą być jednak pewni: Komisja nie zniesie ich prawa do zwrotu kosztów odwołanych podróży. Zalecamy jednak, by zwiększyć atrakcyjność bonów dla tych, którzy wybrali tę opcję. Swoboda przemieszczania się stała się tymczasem prawem, które obywatele Europy cenią sobie najbardziej. Ważne jest, aby prawo to przywrócić, gdy tylko pozwolą na to okoliczności.
Komisarz ds. transportu Adina Vălean powiedziała: – Naszym celem jest stworzenie w miarę możliwości bezpiecznych warunków w każdym rodzaju transportu, zarówno dla osób podróżujących, jak i pracowników. Na obecnym etapie przywracania połączeń transportowych wytyczne te zapewnią ramy odniesienia dla organów i zainteresowanych stron. Naszym priorytetem jest jak najszybsze przywrócenie mobilności, ale tylko przy pomocy jednoznacznych zasad dotyczących ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.
KONTEKST
Europa może poszczycić się dynamicznym ekosystemem turystycznym. Podróże, transport, usługi noclegowe, usługi gastronomiczne, rekreacja i kultura wnoszą niemal 10 proc. wkład do unijnego PKB i stanowią kluczowe źródło zatrudnienia i dochodów w wielu europejskich regionach. 267 mln Europejczyków (62 proc. ludności) co najmniej raz w roku wyjeżdża w celach rekreacyjnych, a 78 proc. spędza wakacje w swoim kraju lub w innym kraju UE.
Ekosystem turystyczny był również jednym z sektorów najbardziej dotkniętych poważnymi ograniczeniami w przemieszczaniu się i podróżowaniu, nałożonymi w wyniku pandemii koronawirusa. Światowa Organizacja Turystyki przewiduje zmniejszenie przyjazdów w międzynarodowym ruchu turystycznym o 60–80 proc., co spowoduje straty przychodów eksportowych na świecie w wysokości od 840 do 1100 mld euro. Lato w Europie to najważniejszy sezon w turystyce. Średnia liczba podróży w sezonie letnim (od czerwca do sierpnia) to 385 mln; w ich trakcie mieszkańcy UE wydają 190 mld euro.
Przedstawiany dziś pakiet podąża za wspólnym europejskim planem działania opublikowanym przez Komisję w dniu 14 kwietnia we współpracy z Radą Europejską. W planie działania przewidziano stopniowe podejście prowadzące do zniesienia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się koronawirusa, które wprowadzono w związku z jego pandemią.
