Wieści z Unii: Polska gospodarka z kolejnym wsparciem

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła: – Dzięki tym 11 programom o łącznym budżecie w wysokości 7,8 mld euro Polska zapewni przedsiębiorcom i osobom samozatrudnionym wsparcie, które pozwoli im na zaspokojenie pilnych potrzeb w zakresie płynności. Zmniejszy to ich obciążenie finansowe w związku z obecnym kryzysem. Przedsiębiorstwa będą mogły zminimalizować straty gospodarcze poniesione w okresie kryzysu związanego z koronawirusem oraz utrzymać miejsca pracy. Niektóre przedsiębiorstwa zawieszają działalność, inne ją kontynuują. Ściśle współpracujemy z państwami członkowskimi, ponieważ zależy nam na tym, by krajowe środki wsparcia były wprowadzane w skoordynowany i skuteczny sposób, zgodnie z przepisami UE.

Środki wsparcia zgłoszone przez Polskę

Na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa Polska zgłosiła Komisji 11 programów wsparcia o łącznym budżecie 35,1 mld złotych (ok. 7,8 mld euro), które mają służyć wsparciu przedsiębiorstw dotkniętych skutkami pandemii wywołanej przez koronawirusa.

W programach przewidziano wsparcie w następujących formach: (i) dotacje bezpośrednie, (ii) zaliczki zwrotne, (iii) korzyści podatkowe i ulgi w płatnościach, (iv) odroczenia płatności podatków oraz (vi) dopłaty do wynagrodzeń pracowników.

Programy będą dostępne dla mikroprzedsiębiorstw (w tym osób prowadzących działalność na własny rachunek), małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz dużych przedsiębiorstw borykających się z trudnościami gospodarczymi i niedoborem płynności w następstwie pandemii wywołanej przez koronawirusa. Oczekuje się, że skorzysta z nich ok. 2,5 mln przedsiębiorstw, w tym 2 mln osób prowadzących działalność na własny rachunek.

Programy te mają zapewnić przedsiębiorstwom szczególnie dotkniętym skutkami pandemii dostateczną płynność, która pozwoli im zaspokoić pilne potrzeby kapitałowe i inwestycyjne. Umożliwi im to kontynuowanie działalności, rozpoczęcie inwestycji i utrzymanie zatrudnienia.

Komisja uznała, że programy zgłoszone przez władze polskie są zgodne z warunkami określonymi w tymczasowych ramach pomocy państwa. W szczególności:

•  jeśli chodzi o dotacje bezpośrednie, zaliczki zwrotne oraz korzyści podatkowe i ulgi w płatnościach, (i) wsparcie na przedsiębiorstwo nie przekroczy 100 tys. euro w przypadku przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, 120 tys. euro w przypadku przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz 800 tys. euro w przypadku przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich pozostałych sektorach, zgodnie z tymczasowymi ramami pomocy państwa; ponadto (ii) pomoc nie zostanie udzielona przedsiębiorstwom, które znajdowały się w trudnej sytuacji już na dzień 31 grudnia 2019 r.;
• jeśli chodzi o odroczenia płatności podatków, wsparcie będzie polegać na odroczeniu podatku od nieruchomości do dnia 30 września 2020 r. Obejmie ono przedsiębiorstwa, które są szczególnie dotknięte skutkami pandemii wywołanej przez koronawirusa, i ma na celu złagodzenie ograniczeń w zakresie płynności, z którymi borykają się przedsiębiorstwa otrzymujące wsparcie;
•  jeżeli chodzi natomiast o dopłaty do wynagrodzeń pracowników, (i) środek ten ma przeciwdziałać zwolnieniom w czasie pandemii wywołanej przez koronawirusa; (ii) dopłaty będą przyznawane w okresie nie dłuższym niż dwanaście miesięcy po złożeniu wniosku o pomoc i będą dotyczyć pracowników, którzy w przeciwnym wypadku zostaliby zwolnieni, a ponadto (iii) konieczne będzie utrzymanie ciągłości zatrudnienia pracowników będących beneficjentami pomocy przez cały okres, na który przyznano pomoc.

W związku z powyższym Komisja uznała, że zgłoszone przez Polskę środki są konieczne, właściwe i proporcjonalne, biorąc pod uwagę konieczność zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego, zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE i warunkami określonymi w tymczasowych ramach pomocy państwa.

W związku z tym Komisja zatwierdziła środek na podstawie unijnych zasad pomocy państwa.

Kontekst

Komisja Europejska przyjęła tymczasowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim wykorzystanie pełnej elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w związku z pandemią koronawirusa. W tymczasowych ramach pomocy państwa, zmienionych 3 kwietnia 2020 r., przewidziano następujące rodzaje pomocy, której mogą udzielać państwa członkowskie:

(i) Dotacje bezpośrednie, zastrzyki kapitału, selektywne korzyści podatkowe oraz zaliczki w wysokości do 100 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, do 120 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do 800 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich pozostałych sektorach; środki te pozwolą pokryć pilne potrzeby w zakresie płynności. Państwa członkowskie mogą również udzielać nieoprocentowanych pożyczek lub gwarancji na zabezpieczenie pożyczek pokrywających 100 proc. ryzyka, do wysokości nominalnej 800 tys. euro na przedsiębiorstwo. Wyjątek stanowi sektor podstawowej produkcji rolnej oraz sektor rybołówstwa i akwakultury, w przypadku których zastosowanie mają limity w wysokości odpowiednio 100 tys. euro i 120 tys. euro na przedsiębiorstwo.

(ii) Gwarancje państwowe na pożyczki zaciągane przez przedsiębiorstwa, dzięki którym banki nadal będą udzielać pożyczek klientom, którzy ich potrzebują. Takie gwarancje państwowe mogą pokrywać do 90 proc. ryzyka związanego z pożyczkami, aby pomóc przedsiębiorstwom w zaspokojeniu pilnych potrzeb kapitałowych i inwestycyjnych.

(iii) Subsydiowane pożyczki ze środków publicznych dla przedsiębiorstw z korzystnymi stopami oprocentowania. Pożyczki takie mogą pomóc przedsiębiorstwom zaspokoić pilne potrzeby kapitałowe i inwestycyjne.

(iv) Gwarancje dla banków kierujących pomoc państwa do gospodarki realnej, zapewniające uznanie takiego wsparcia za pomoc bezpośrednią dla klientów banków, a nie dla samych banków, oraz wytyczne dotyczące sposobu minimalizowania zakłócenia konkurencji między bankami.

(v) Publiczne krótkoterminowe ubezpieczenia kredytów eksportowych w odniesieniu do wszystkich państw, bez potrzeby wykazywania przez zainteresowane państwo członkowskie, że dane państwo jest tymczasowo państwem o ryzyku niezbywalnym.

(vi) Wsparcie na badania i rozwój związane z koronawirusem, mające na celu zaradzenie obecnemu kryzysowi w dziedzinie zdrowia, przyznawane w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych lub korzyści podatkowych. Dodatkowe korzyści mogą być przyznawane na projekty realizowane w oparciu o transgraniczną współpracę z udziałem większej liczby państw członkowskich.

(vii) Wsparcie na budowę i rozbudowę placówek przeprowadzających testy, mające na celu opracowywanie i testowanie produktów (w tym szczepionek, respiratorów i odzieży ochronnej) użytecznych w walce z pandemią koronawirusa, aż do pierwszego zastosowania przemysłowego. Wsparcie to może przyjąć formę dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych, zaliczek zwrotnych i gwarancji chroniących przed stratami. Przedsiębiorstwa mogą otrzymać dodatkowe korzyści, jeśli ich inwestycje wspiera więcej niż jedno państwo członkowskie i jeśli inwestycja zakończy się w ciągu dwóch miesięcy od udzielenia wsparcia.

(viii) Wsparcie na wytwarzanie produktów istotnych z punktu widzenia walki z pandemią wywołaną przez koronawirusa w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych, zaliczek zwrotnych i gwarancji chroniących przed stratami. Przedsiębiorstwa mogą otrzymać dodatkowe korzyści, jeśli ich inwestycje wspiera więcej niż jedno państwo członkowskie i jeśli inwestycja zakończy się w ciągu dwóch miesięcy od udzielenia wsparcia.

(ix) Ukierunkowane wsparcie w formie odroczenia płatności podatkowych lub zawieszenia składek na ubezpieczenie społeczne dla tych sektorów, regionów lub rodzajów przedsiębiorstw, które są najbardziej dotknięte skutkami pandemii.

(x) Ukierunkowane wsparcie w formie dopłat do wynagrodzeń pracowników dla przedsiębiorstw w sektorach lub regionach najbardziej dotkniętych skutkami pandemii, które w przeciwnym wypadku musiałyby dokonywać zwolnień.

Tymczasowe ramy pomocy państwa umożliwiają państwom członkowskim łączenie wszystkich środków wsparcia, z wyjątkiem pożyczek i gwarancji dotyczących tej samej pożyczki i przekraczających progi przewidziane w tymczasowych ramach. Pozwalają one ponadto państwom członkowskim na łączenie wszystkich środków wsparcia przyznanych na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa z istniejącymi możliwościami przyznawania przedsiębiorstwom pomocy de minimis – do wysokości 25 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, do wysokości 30 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do wysokości 200 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich innych sektorach. Jednocześnie państwa członkowskie muszą zobowiązać się, że będą unikać nienależnej kumulacji środków wsparcia dla tych samych przedsiębiorstw, by ograniczyć wsparcie do zaspokojenia ich rzeczywistych potrzeb.

Ponadto tymczasowe ramy pomocy państwa są uzupełnieniem wielu innych możliwości, już udostępnionych państwom członkowskim na potrzeby łagodzenia skutków społeczno-gospodarczych obecnej pandemii, zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa. 13 marca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie skoordynowanej reakcji gospodarczej na epidemię COVID-19, w którym przedstawiono te możliwości. Państwa członkowskie mogą na przykład wprowadzić ogólnie obowiązujące zmiany nadające przedsiębiorstwom określone korzyści (np. odroczenie podatków lub subsydiowanie skróconego czasu pracy we wszystkich sektorach), które nie podlegają zasadom pomocy państwa. Mogą również przyznawać przedsiębiorstwom rekompensaty za szkody poniesione bezpośrednio w wyniku pandemii koronawirusa.

Tymczasowe ramy pomocy państwa będą obowiązywać do końca grudnia 2020 r. Mając na uwadze zagwarantowanie pewności prawa, przed upływem tego terminu Komisja oceni, czy konieczne jest przedłużenie okresu ich obowiązywania.

Jawna wersja decyzji będzie dostępna pod numerem sprawy SA.56922 w rejestrze pomocy państwa na stronie Komisji poświęconej konkurencji po wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z poufnością. Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w cotygodniowym biuletynie internetowym dotyczącym pomocy państwa (State Aid Weekly e-News).