Komisja Europejska zatwierdziła polski program o wartości 527 mln złotych (ok. 115 mln euro), który ma wspierać polską gospodarkę w związku z pandemią koronawirusa. Program zatwierdzono na podstawie tymczasowych ram w zakresie pomocy państwa, przyjętych przez Komisję 19 marca 2020 r., a następnie zmienionych 3 kwietnia 2020 r.
Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła: – Ten program o wartości 115 mln euro pozwoli polskim władzom umorzyć przedsiębiorstwom część odsetek, które muszą płacić z tytułu pożyczek, co pozwoli zmniejszyć ich obciążenie finansowe podczas obecnego kryzysu. Pomoże to przedsiębiorstwom w utrzymaniu działalności w tych trudnych czasach. W dalszym ciągu ściśle współpracujemy z państwami członkowskimi, gdyż zależy nam na skoordynowanym i skutecznym wprowadzaniu krajowych środków wsparcia, zgodnie z przepisami UE.
Środki wsparcia zgłoszone przez Polskę
Polska zgłosiła Komisji na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa program o budżecie w wysokości 527 mln złotych (ok. 115 mln euro), służący udzielaniu wsparcia przedsiębiorstwom dotkniętym skutkami pandemii koronawirusa.
Publiczne wsparcie w postaci dotacji bezpośrednich jest przeznaczone na częściowe pokrycie odsetek od pożyczek, które w innej sytuacji obciążałyby pożyczkobiorcę.
Program będzie dostępny dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz dużych przedsiębiorstw doświadczających trudności w wyniku skutków gospodarczych pandemii koronawirusa.
Celem programu jest pomoc przedsiębiorstwom w zaspokojeniu bezpośrednich potrzeb kapitałowych i dzięki temu w utrzymaniu działalności.
Komisja uznała, że program zgłoszony przez władze polskie jest zgodny z warunkami określonymi w tymczasowych ramach prawnych. W szczególności (i) wsparcie na jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 800 tys. euro, zgodnie z tymczasowymi ramami, oraz (ii) pomoc nie zostanie przyznana przedsiębiorstwom, które w dniu 31 grudnia 2019 r. znajdowały się już w trudnej sytuacji.
Komisja uznała zatem, że polski środek jest konieczny, właściwy i proporcjonalny, biorąc pod uwagę konieczność zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego, zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE i warunkami określonymi w tymczasowych ramach prawnych.
W związku z tym Komisja zatwierdziła środek na podstawie unijnych zasad pomocy państwa.
Kontekst
Komisja Europejska przyjęła tymczasowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim wykorzystanie pełnej elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w związku z pandemią koronawirusa. W tymczasowych ramach, zmienionych 3 kwietnia 2020 r., przewidziano następujące rodzaje pomocy, której mogą udzielać państwa członkowskie:
(i) Dotacje bezpośrednie, zastrzyki kapitału, selektywne korzyści podatkowe oraz zaliczki w wysokości do 100 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, do 120 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do 800 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich pozostałych sektorach; powyższe środki pozwolą pokryć ich pilne potrzeby w zakresie płynności. Państwa członkowskie mogą również udzielać nieoprocentowanych pożyczek lub gwarancji na zabezpieczenie pożyczek pokrywających 100 proc. ryzyka, do wysokości nominalnej 800 tys. euro na przedsiębiorstwo. Wyjątek stanowi sektor podstawowej produkcji rolnej oraz sektor rybołówstwa i akwakultury, w przypadku których zastosowanie mają limity w wysokości odpowiednio 100 tys. euro i 120 tys. euro na przedsiębiorstwo.
(ii) Gwarancje państwowe na pożyczki zaciągane przez przedsiębiorstwa, dzięki którym banki nadal będą udzielać pożyczek klientom, którzy ich potrzebują. Takie gwarancje państwowe mogą pokrywać do 90 proc. ryzyka związanego z pożyczkami, aby pomóc przedsiębiorstwom w zaspokojeniu pilnych potrzeb kapitałowych i inwestycyjnych.
(iii) Subsydiowane pożyczki ze środków publicznych dla przedsiębiorstw z korzystnymi stopami oprocentowania. Pożyczki takie mogą pomóc przedsiębiorstwom zaspokoić pilne potrzeby kapitałowe i inwestycyjne.
(iv) Gwarancje dla banków kierujących pomoc państwa do gospodarki realnej, zapewniające uznanie takiego wsparcia za pomoc bezpośrednią dla klientów banków, a nie dla samych banków, oraz wytyczne dotyczące sposobu minimalizowania zakłócenia konkurencji między bankami.
(v) Publiczne krótkoterminowe ubezpieczenia kredytów eksportowych w odniesieniu do wszystkich państw, bez potrzeby wykazywania przez zainteresowane państwo członkowskie, że dane państwo jest tymczasowo państwem o ryzyku niezbywalnym.
(vi) Wsparcie na badania i rozwój związane z koronawirusem, mające na celu zaradzenie obecnemu kryzysowi w obszarze zdrowia, przyznawane w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych i korzyści podatkowych. Dodatkowe korzyści mogą być przyznawane na projekty realizowane w oparciu o transgraniczną współpracę z udziałem większej liczby państw członkowskich.
(vii) Wsparcie na budowę i rozbudowę placówek przeprowadzających testy, mające na celu opracowywanie i testowanie produktów (w tym szczepionek, respiratorów i odzieży ochronnej) użytecznych w walce z pandemią koronawirusa, aż do pierwszego zastosowania przemysłowego. Wsparcie to może przyjąć formę dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych, zaliczek zwrotnych i gwarancji chroniących przed stratami. Przedsiębiorstwa mogą otrzymać dodatkowe korzyści, jeśli ich inwestycje wspiera więcej niż jedno państwo członkowskie i jeśli inwestycja zakończy się w ciągu dwóch miesięcy od udzielenia wsparcia.
(viii) Wsparcie na wytwarzanie produktów istotnych z punktu widzenia walki z pandemią koronawirusa w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych, zaliczek zwrotnych i gwarancji chroniących przed stratami. Przedsiębiorstwa mogą otrzymać dodatkowe korzyści, jeśli ich inwestycje wspiera więcej niż jedno państwo członkowskie i jeśli inwestycja zakończy się w ciągu dwóch miesięcy od udzielenia wsparcia.
(ix) Ukierunkowane wsparcie w formie odroczenia płatności podatkowych lub zawieszenia składek na ubezpieczenie społeczne dla tych sektorów, regionów lub rodzajów przedsiębiorstw, które są najbardziej dotknięte skutkami pandemii.
(x) Ukierunkowane wsparcie w formie subsydiowania wynagrodzeń pracowników dla przedsiębiorstw w sektorach i regionach najbardziej dotkniętych skutkami pandemii, które w przeciwnym wypadku musiałyby dokonywać zwolnień.
Tymczasowe ramy umożliwiają państwom członkowskim łączenie wszystkich środków wsparcia, z wyjątkiem pożyczek i gwarancji dotyczących tej samej pożyczki i przekraczających progi przewidziane w tymczasowych ramach. Pozwalają one ponadto państwom członkowskim na łączenie wszystkich środków wsparcia przyznanych na podstawie tymczasowych ram z istniejącymi możliwościami przyznawania przedsiębiorstwom pomocy de minimis – do wysokości 25 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, do wysokości 30 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do wysokości 200 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich innych sektorach. Jednocześnie państwa członkowskie muszą zobowiązać się, że będą unikać nienależnej kumulacji środków wsparcia dla tych samych przedsiębiorstw, by ograniczyć wsparcie do zaspokojenia ich rzeczywistych potrzeb.
Ponadto tymczasowe ramy są uzupełnieniem wielu innych możliwości, już udostępnionych państwom członkowskim na potrzeby łagodzenia skutków społeczno-gospodarczych obecnej pandemii, zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa. Możliwości te przedstawiono w przyjętym przez Komisję 13 marca komunikacie w sprawie skoordynowanej reakcji gospodarczej na epidemię COVID-19. Państwa członkowskie mogą na przykład wprowadzić ogólnie obowiązujące zmiany nadające przedsiębiorstwom określone korzyści (np. odroczenie podatków lub subsydiowanie skróconego czasu pracy we wszystkich sektorach), które nie podlegają zasadom pomocy państwa. Mogą również przyznawać przedsiębiorstwom rekompensaty za szkody poniesione bezpośrednio w wyniku pandemii koronawirusa.
Tymczasowe ramy będą obowiązywać do końca grudnia 2020 r. Mając na uwadze zagwarantowanie pewności prawa, przed upływem tego terminu Komisja oceni, czy konieczne jest przedłużenie okresu ich obowiązywania.
Jawna wersja decyzji będzie dostępna pod numerem sprawy SA.56979 w rejestrze pomocy państwa na stronie Komisji poświęconej konkurencji po wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z poufnością. Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w cotygodniowym biuletynie internetowym dotyczącym pomocy państwa (State Aid Weekly e-News).
