Komisja Europejska przyjęła sprawozdanie w sprawie postępów poczynionych w realizacji partnerstwa strategicznego z 2017 r. z regionami najbardziej oddalonymi UE, w ramach którego zacieśniono współpracę między regionami najbardziej oddalonymi UE, odpowiednimi państwami członkowskimi i Komisją Europejską. Ze sprawozdania wynika, że wzmocnione partnerstwo przynosi owoce: w oparciu o najsilniejsze atuty regionów najbardziej oddalonych podjęto działania regionalne i krajowe, które przyczyniają się do wzrostu gospodarczego w takich dziedzinach jak rolnictwo, niebieska gospodarka, różnorodność biologiczna i gospodarka o obiegu zamkniętym, energia, badania naukowe i innowacje, zatrudnienie, kształcenie i szkolenie, dostępność cyfrowa, transport i współpraca z państwami sąsiadującymi.
Komisarz UE ds. spójności i reform Elisa Ferreira powiedziała: – Niezależnie od odległości geograficznej Unia Europejska nie pozostawia nikogo w tyle. Oto co wynika z przyjętego dziś sprawozdania: Komisja Europejska w pełni wywiązała się ze swojego zobowiązania do uwzględnienia specyfiki regionów najbardziej oddalonych w polityce UE. Cieszę się, że regiony te wykorzystują obecnie swoje wyjątkowe atuty – co widać z przyjętego dziś sprawozdania. Jesteśmy na dobrej drodze, by nasze partnerstwo strategiczne zaowocowało pozytywną zmianą i lepszą przyszłością dla naszych regionów najbardziej oddalonych.
Biorąc pod uwagę poczynione postępy, w sprawozdaniu zasugerowano, że w regionach najbardziej oddalonych konieczne są dalsze wysiłki na wszystkich szczeblach w celu przeciwdziałania zmianie klimatu, ochrony różnorodności biologicznej, wprowadzenia gospodarki o obiegu zamkniętym i przejścia na energię ze źródeł odnawialnych. Kluczowe sektory, takie jak niebieska gospodarka, potrzebują również ciągłych inwestycji.
Dlatego też, wsłuchując się w głos regionów najbardziej oddalonych, Komisja Europejska stworzyła szereg możliwości w kontekście unijnych polityk i instrumentów finansowania. Dostosowała unijne przepisy, polityki i narzędzia do potrzeb i interesów regionów najbardziej oddalonych, zapewniając przy tym konkretne wsparcie dla tych regionów. Środki te obejmują:
- Uwzględnienie specyficznej sytuacji regionów w procesie kształtowania polityki, od pomocy państwa po podatki, od europejskiego semestru po plan działania w zakresie zielonej gospodarki lub plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym.
- Odzwierciedlenie tej specyfiki w dwudziestu jeden wnioskach dotyczących programów i funduszy UE na lata 2021–2027 w różnych sektorach, w tym w obszarze spójności, rolnictwa, rybołówstwa, badań naukowych, ochrony środowiska, transportu i łączności cyfrowej.
- Tworzenie możliwości dostosowanych do potrzeb w ramach istniejących inicjatyw, takich jak „Horyzont 2020” i program LIFE.
- Ustanawianie specjalnych grup zadaniowych i docieranie do obywateli tych regionów w drodze dialogów obywatelskich.
Komisja Europejska pragnie ściśle współpracować z dziewięcioma regionami, aby realizować strategiczne partnerstwo. Wzywa Parlament Europejski i Radę do zapewnienia szybkiego przyjęcia ram prawnych i politycznych na lata 2021–2027 w celu jak najszybszego zapewnienia regionom najbardziej oddalonym dostosowanego do ich potrzeb dostępu do programów oraz warunków specjalnego wsparcia.
Kontekst
Dziewięć regionów najbardziej oddalonych to Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Majotta, wyspa Reunion oraz Saint-Martin (Francja), Azory i Madera (Portugalia) oraz Wyspy Kanaryjskie (Hiszpania). Są one położone na Oceanie Atlantyckim i Indyjskim, w basenie Morza Karaibskiego i w Ameryce Łacińskiej.
Regiony najbardziej oddalone UE borykają się ze stałymi ograniczeniami związanymi z ich oddaleniem, niewielkimi rozmiarami, podatnością na zmianę klimatu i wyspiarskim charakterem, które hamują ich wzrost i rozwój. To właśnie w tym kontekście Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (art. 349 TFUE) przewiduje specyficzne środki wsparcia dla regionów najbardziej oddalonych, w tym dostosowane warunki stosowania prawa Unii w tych regionach oraz warunki dostępu do programów UE.
Regiony najbardziej oddalone, które są rozproszone po Oceanie Atlantyckim, basenie Morza Karaibskiego, Ameryce Łacińskiej i Oceanie Indyjskim, zapewniają UE wyjątkowe atuty: bogatą różnorodność biologiczną, strategiczne położenie dla prowadzenia działalności w dziedzinach przestrzeni kosmicznej i astrofizyki, rozległe morskie strefy ekonomiczne oraz bliskość innych kontynentów. W październiku 2017 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat w sprawie odnowionego partnerstwa strategicznego z regionami najbardziej oddalonymi UE. Komisja zobowiązała się do uwzględnienia interesów i obaw regionów najbardziej oddalonych w procesie kształtowania polityki i w programach funduszy UE, aby zapewnić dostosowane do potrzeb wsparcie oraz wspierać dialog między wszystkimi zainteresowanymi podmiotami.
