Komisja Europejska przedstawiła wytyczne dla państw członkowskich w sprawie środków zarządzania granicami związanych ze zdrowiem w kontekście procedury nadzwyczajnej związanej z COVID-19. Celem jest ochrona zdrowia obywateli, zapewnienie właściwego traktowania osób, które muszą podróżować oraz zapewnienie dostępności podstawowych towarów i usług. Komisarze Stella Kyriakides (zdrowie) i Ylva Johansson (sprawy wewnętrzne) przedstawili wytyczne dla swoich unijnych odpowiedników podczas pierwszego wspólnego posiedzenia wideo.
Przewodnicząca Ursula von Leyen powiedziała: – Nasze środki, których celem jest opanowanie ogniska koronawirusa, będą skuteczne tylko, gdy skoordynujemy działania na szczeblu europejskim. Musimy podjąć nadzwyczajne środki w celu ochrony zdrowia naszych obywateli. Upewnijmy się jednak, że w dalszym ciągu odbywa się przepływ towarów i podstawowych usług na naszym rynku wewnętrznym. Jest to jedyny sposób na zapobieganie niedoborowi sprzętu medycznego lub żywności. To nie tylko kwestia ekonomiczna: nasz jednolity rynek jest kluczowym instrumentem europejskiej solidarności. Prowadzę rozmowy ze wszystkimi państwami członkowskim, abyśmy wspólnie – jako Unia – stawili czoła temu wyzwaniu .
Wytyczne określają zasady zintegrowanego podejścia do skutecznego zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia przy zachowaniu integralności rynku wewnętrznego.
Ochrona zdrowia ludzi
Osoby uznane za stwarzające zagrożenie rozprzestrzeniania COVID-19 powinny mieć dostęp do odpowiedniej opieki zdrowotnej, zarówno w kraju przyjazdu, jak i w kraju wyjazdu, co powinno być skoordynowane między oboma krajami.
Możliwe jest kontrolowanie stanu zdrowia wszystkich osób, które przybywają do danego kraju, bez formalnego wprowadzenia kontroli na granicach wewnętrznych. Różnica między zwykłymi kontrolami stanu zdrowia a kontrolami granicznymi polega na możliwości odmowy wjazdu poszczególnym osobom. Osobom chorym nie należy odmawiać wjazdu, lecz umożliwić dostęp do opieki zdrowotnej.
Państwa członkowskie mogą przywrócić kontrole na granicach wewnętrznych mając na względzie porządek publiczny, który w skrajnie krytycznych sytuacjach może obejmować zdrowie publiczne. Takie kontrole graniczne powinny być organizowane w celu zapobiegania pojawianiu się dużych zgromadzeń (np. kolejek), co zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa. Państwa członkowskie powinny koordynować swoje działania tak, aby badania przesiewowe były organizowane tylko po jednej stronie granicy.
Wszystkie kontrole graniczne powinny być stosowane w sposób proporcjonalny i z należytym uwzględnieniem zdrowia ludzkiego. Państwa członkowskie muszą zawsze przyjmować swoich obywateli i rezydentów oraz powinny ułatwiać tranzyt innych obywateli i rezydentów UE powracających do domu. Mogą jednak wprowadzić środki takie jak nakazanie okresu samoizolacji, o ile nakładają takie same wymogi na własnych obywateli.
Państwa członkowskie powinny ułatwiać przekraczanie granicy przez pracowników przygranicznych, w szczególności, ale nie tylko, tych, którzy pracują w sektorze opieki zdrowotnej i w sektorze spożywczym oraz pracowników innych podstawowych usług (np. opieka nad dziećmi, opieka nad osobami starszymi, personel o krytycznym znaczeniu dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej).
Zapewnienie przepływu podstawowych towarów i usług
Swobodny przepływ towarów ma kluczowe znaczenie dla utrzymania dostępności towarów. Jest to szczególnie istotne w przypadku podstawowych towarów, takich jak dostawy żywności, z uwzględnieniem zwierząt gospodarskich, istotny sprzęt i materiały medyczne i ochronne. Ogólnie rzecz biorąc, środki kontrolne nie powinny powodować poważnych zakłóceń w łańcuchach dostaw, w podstawowych usługach użyteczności publicznej, w gospodarkach krajowych i całej gospodarce UE. Państwa członkowskie powinny wyznaczyć uprzywilejowane pasy ruchu dla transportu towarów (np. poprzez „ekologiczne pasy ruchu”).
Podobnie, bezpieczne przemieszczanie się pracowników transportu, w tym kierowców ciężarówek i maszynistów, pilotów i załóg lotniczych, jest kluczowym czynnikiem zapewniającym odpowiedni przepływ towarów i pracowników o zasadniczym znaczeniu.
Nie należy nakładać dodatkowych certyfikatów na towary będące legalnie w obiegu na jednolitym rynku UE. Według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności nie ma dowodów na to, że żywność jest źródłem przenoszenia COVID-19.
