Przyjęty komunikat stanowi wkład Komisji w ożywioną już dyskusję na temat konferencji w sprawie przyszłości Europy. W swoich wytycznych politycznych przewodnicząca Ursula von der Leyen zapowiedziała konferencję jako projekt, który ma zapewnić Europejczykom więcej możliwości wpływania na to, czym zajmuje się Unia, oraz jak służy ona swoim obywatelom. Konferencja będzie oparta na dotychczasowych doświadczeniach, takich jak dialogi obywatelskie, choć wprowadzony zostanie szeroki wachlarz nowych elementów, których celem będzie zwiększenie zasięgu i możliwości kształtowania przez obywateli działań na poziomie UE. Konferencja umożliwi otwartą, pluralistyczną, przejrzystą i ustrukturyzowaną debatę z obywatelami wywodzącymi się z różnych środowisk i reprezentującymi różne grupy społeczne. Komisja zobowiązuje się do podjęcia działań następczych w związku z wynikami konferencji.
Komisja proponuje zorganizowanie debat wokół dwóch równoległych wątków. Pierwszy z nich powinien dotyczyć priorytetów UE i tego, co Unia powinna osiągnąć w zakresie walki ze zmianą klimatu i wyzwań środowiskowych, gospodarki służącej ludziom, sprawiedliwości społecznej i równości, transformacji cyfrowej Europy, promowania europejskich wartości, zwiększania znaczenia UE na arenie międzynarodowej, a także umacniania demokratycznych podstaw Unii. Drugi wątek powinien dotyczyć zagadnień związanych z procesami demokratycznymi i kwestiami instytucjonalnymi, do których należy przede wszystkim system czołowych kandydatów w wyborach przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz listy ponadnarodowe w wyborach do Parlamentu Europejskiego.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen stwierdziła: – Ludzie muszą znaleźć się w samym centrum wszystkich naszych strategii politycznych. Chciałabym zatem, aby wszyscy Europejczycy aktywnie uczestniczyli w konferencji w sprawie przyszłości Europy i odegrali czołową rolę w określeniu priorytetów Unii Europejskiej. Tylko wspólnymi siłami zbudujemy naszą Unię jutra.
Wiceprzewodnicząca do spraw demokracji i demografii Dubravka Šuica powiedziała: – Musimy wykorzystać niezwykłą okazję, jaką stanowi wysoka frekwencja w ostatnich wyborach do Parlamentu Europejskiego, oraz odpowiedzieć na wezwanie do działania, jakiego oczekują od nas wyborcy. Konferencja w sprawie przyszłości Europy stanowi wyjątkową okazję do wspólnych rozważań z obywatelami, wysłuchania ich, zaangażowania się w debatę z nimi oraz udzielenia im odpowiedzi i wyjaśnień. Zwiększymy zaufanie między obywatelami i instytucjami UE, które im służą. To nasza szansa, by pokazać obywatelom, że ich głos liczy się w Europie.
Nowe forum publiczne na rzecz otwartej, pluralistycznej i przejrzystej debaty
Komisja postrzega konferencję jako forum oddolne, dostępne dla obywateli ze wszystkich zakątków Unii, a nie tylko mieszkańców europejskich stolic. Do udziału w konferencji zachęca się pozostałe instytucje UE, parlamenty narodowe, partnerów społecznych, władze lokalne i regionalne oraz społeczeństwo obywatelskie. Wielojęzyczna platforma internetowa zapewni przejrzystość debaty i umożliwi szersze uczestnictwo. Komisji zależy na podjęciu, wraz z innymi instytucjami UE, jak najskuteczniejszych działań, dzięki którym pomysły i informacje zwrotne od obywateli znajdą swoje odzwierciedlenie w polityce UE.
Kontekst
Sukces konferencji będzie zależał od zaangażowania wszystkich członków kolegium, przy czym wiceprzewodnicząca Dubravka Šuica pokieruje pracami Komisji nad konferencją, ze wsparciem wiceprzewodniczącej Věry Jourovej, odpowiedzialnej za aspekt instytucjonalny, a także wiceprzewodniczącego Maroša Šefčoviča, który zajmie się prognozowaniem i kwestiami międzyinstytucjonalnymi.
Parlament Europejski i Rada również pracują nad swoim wkładem w konferencję w sprawie przyszłości Europy. Parlament Europejski w rezolucji z dnia 15 stycznia 2020 r. zaapelował o otwarty i przejrzysty proces, oparty na pluralistycznym, partycypacyjnym i dobrze wyważonym podejściu względem obywateli i zainteresowanych stron. Tymczasem w konkluzjach Rady Europejskiej z 12 grudnia 2019 r. zwrócono się do prezydencji chorwackiej o rozpoczęcie prac nad stanowiskiem Rady. Prezydencja chorwacka umieściła konferencję na liście swoich priorytetów.
W związku z tym niezmiernie ważne jest, aby trzy instytucje wypracowały wspólną deklarację w celu zdefiniowania koncepcji, struktury, zakresu i harmonogramu konferencji w sprawie przyszłości Europy, a także uzgodnienia wspólnych zasad i celów. Deklaracja zostanie następnie otwarta dla innych sygnatariuszy, w tym instytucji, organizacji i zainteresowanych stron. Parlamenty narodowe i regionalne, a także podmioty działające na poziomie krajowym i regionalnym mają do odegrania w konferencji bardzo ważną rolę i należy je zachęcić do organizowania związanych z nią wydarzeń. W swoim dzisiejszym komunikacie Komisja podkreśla, że zobowiązuje się do podjęcia działań następczych w związku z wynikami i zaleceniami, które będą efektem poszczególnych debat.
Komisja proponuje inaugurację konferencji w Dniu Europy, 9 maja 2020 r. – w 70. rocznicę podpisania deklaracji Schumana i 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej.
