Uchwalona nowelizacja ustawy ubezpieczeniowej (ustawa zmieniająca), która zacznie obowiązywać 1 lutego 2020 roku, poszerzy tzw. „Mały ZUS” stosowany od 2019 r. i zwiększy grono przedsiębiorców uprawnionych do płacenia składek preferencyjnych. Zmianie uległ art. 18c ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych (tj., Dz. U. z 2019 poz. 300, dalej jako: „ustawa systemowa”), co należy interpretować w ten sposób, że „Mały ZUS” zostanie zastąpiony „Małym ZUS-em Plus”. W znowelizowanym art. 18c ustawy systemowej zrezygnowano z ustalania progu wysokości przychodu przedsiębiorcy w poprzednim roku kalendarzowym, umożliwiającego skorzystanie z ulgi, w oparciu o wskaźnik kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku pomnożony przez 30. Po zmianach, próg uprawniający do preferencyjnych składek płaconych od lutego 2020 r., będzie wynosił 120 000 zł przychodu przedsiębiorcy za miniony rok kalendarzowy (czyli 2019). Ustawodawca przesądził też, że ustalenie podstawy wymiaru składek odbywać się będzie na podstawie dochodu przedsiębiorcy.
Na mocy nowych przepisów, podstawę wymiaru składek ubezpieczony będzie ustalać na dany rok kalendarzowy, mnożąc przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym, obliczony według przepisów ustawy, przez współczynnik 0,5. Z kolei w przypadku przedsiębiorców, do których w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej, i którzy nie korzystali ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług:
a) rocznym przychodem z działalności gospodarczej uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym będzie wartość sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004, Nr 54, poz. 535 ze zm.,), podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty tego podatku,
b) rocznym dochodem z działalności gospodarczej uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym, będzie roczny przychód, pomnożony przez współczynnik 0,5.
W przypadku zaś przedsiębiorców, do których w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, rocznym dochodem z działalności gospodarczej uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym, będzie roczny przychód pomnożony przez współczynnik 0,5.
Warunkiem uzyskania prawa do „Małego ZUS-u Plus” jest, by przedsiębiorca prowadził działalność w ubiegłym roku kalendarzowym przez co najmniej 60 dni. Z obniżki składek nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy rozliczali się w 2019 r. w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystali ze zwolnienia sprzedaży z podatku VAT.
Oprócz dotychczasowego obowiązku przedkładania przez przedsiębiorcę informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz o podstawie wymiaru składek, powinien on przekazywać dane dotyczące dochodu oraz form opodatkowania. Te dodatkowe informacje przedsiębiorcy będą składać – tak jak dotychczas – w imiennym raporcie miesięcznym albo w deklaracji rozliczeniowej.
Poprawki do projektu ustawy o „Małym ZUS PLUS” zgłaszał Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, a Sejm przyjął proponowaną zmianę dotyczącą zobowiązania ZUS do zasięgania dodatkowych informacji potwierdzających przychody i dochody bezpośrednio z Krajowej Administracji Skarbowej, zamiast żądania tych informacji od przedsiębiorcy.
Obniżone składki będzie można opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia działalności. Zasady ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń pozostają bez zmian. Podobnie nie ulegnie zmianie kolejność korzystania przez przedsiębiorców z dotychczasowych ulg w opłacaniu składek.
Przykład 1. Przedsiębiorca, który w 2019 r. nie miał prawa do „Małego ZUS”, (jego przychód z biznesu za 2018 rok był wyższy niż 63 000 zł), a będzie je miał w styczniu 2020 r., (jego przychód z biznesu za 2019 rok nie przekroczy 67 500 zł), chcąc skorzystać z ulgi w styczniu 2020 r., w oparciu o dotychczasowe zasady, będzie miał obowiązek zgłosić się do ZUS w ciągu 7 dni od dnia nabycia tych uprawnień, tj. najpóźniej do dnia 8 stycznia 2020 r.
Przykład 2. Osoba, która w 2019 r. spełniała warunki do opłacania „małego ZUS” i będzie je spełniać w styczniu 2020 r., na dotychczasowych zasadach, nie musi zgłaszać się na nowo do ZUS. Musi jednak złożyć dokumenty rozliczeniowe za styczeń 2020 r., na dotychczasowych zasadach, to jest raporty i/lub deklarację w terminie do 10 lub 15 stycznia 2020 r. Jeśli tego nie zrobi, dla ZUS będzie to oznaczać, że rezygnuje z ulgi.
Przykład 3. Przedsiębiorca, który na 2020 r. ustalał najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z dotychczasowym brzmieniem ustawy i korzysta z uprawnień „Mały ZUS”, po wejściu w życie nowych przepisów ustali podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia zgodnie z „Mały ZUS-Plus”, bez złożenia zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. W takim przypadku przedsiębiorca przekaże informację ZUS, o zastosowanych formach opodatkowania, o rocznym przychodzie, rocznym dochodzie itp., odpowiednio w imiennym raporcie miesięcznym albo w deklaracji rozliczeniowej, składanych za styczeń 2020 r., oraz za luty 2020 r. w terminach określonych w ustawie systemowej.
Przykład 4. Przedsiębiorcy, którzy od lutego 2020 r., chcą skorzystać z prawa do opłacania składek w ramach „Mały ZUS-Plus”, a dotychczas nie korzystali z uprawnień Mały ZUS (ich przychód za 2019 rok był wyższy niż 67 500 zł, a mniejszy niż 120 000 zł), powinni dokonać stosownego zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w terminie do końca lutego 2020 r.
Wprowadzone zmiany pozwolą objąć stosunkowo szeroką grupę jednostek, dla których opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne stanowiło dotychczas istotną barierę prowadzenia działalności gospodarczej.
Przedsiębiorcy, którzy będą po raz pierwszy korzystać z tej formy rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne zobowiązani są do złożenia stosownego zgłoszenia do ZUS w terminie do końca lutego 2020 r.
materiał: Bialskopodlaska Izba Gospodarcza
tekst zdjęcia: Anna Wardak-Zozula Bialskopodlaska Izba Gospodarcza
opracowanie: Gwalbert Krzewicki
