Wieści z Unii: Unia energetyczna za mało ambitna

W ocenie Komisji stwierdzono, że plany krajowe dowodzą poczynienia znaczących wysiłków, wskazano jednak także szereg obszarów, w których potrzebne są ulepszenia, w szczególności w odniesieniu do ukierunkowanych i zindywidualizowanych strategii politycznych, gwarantujących realizację celów na 2030 r. oraz utrzymanie dążenia do neutralności klimatycznej również w dłuższej perspektywie. Unia Europejska jest pierwszą dużą gospodarką, która stworzyła prawnie wiążące ramy, aby wypełnić obietnice złożone w ramach porozumienia paryskiego. Jest to też pierwszy raz, kiedy państwa członkowskie przygotowały projekty zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu. Jednak w związku z tym, że plany te są obecnie niewystarczające zarówno pod względem udziału energii ze źródeł odnawialnych, jak i wkładu na rzecz efektywności energetycznej, osiągnięcie ogólnych unijnych celów w zakresie klimatu i energii wymagać będzie od wszystkich podjęcia ambitniejszych kroków.

Maroš Šefčovič , wiceprzewodniczący do spraw unii energetycznej, stwierdził: – Te pierwsze krajowe plany w zakresie energii i klimatu wprowadzają unię energetyczną na szczebel krajowy. Podobnie jak UE, państwa członkowskie prezentują strategie transformacji w zakresie klimatu i energii w sposób zintegrowany i w perspektywie najbliższego dziesięciolecia. Wszystkie państwa członkowskie opracowały imponujące projekty w stosunkowo krótkim czasie, jednak żaden z nich nie jest idealny. Ostateczne plany mają być gotowe pod koniec roku, a nasze zalecenia pokazują, gdzie konieczne są dalsze wysiłki. Przykładowo potrzebujemy bardziej ambitnych i szczegółowych strategii politycznych, lepszego określenia potrzeb inwestycyjnych czy też większego nacisku na kwestię sprawiedliwości społecznej. Przejrzystość i przewidywalność stanowią prawdziwą przewagę konkurencyjną europejskiej polityki energetycznej i klimatycznej. Wykorzystajmy więc tę szansę jak najlepiej i nadajmy krajowym planom ostateczny impuls.

Komisarz do spraw polityki klimatycznej i energetycznej Miguel Arias Cañete stwierdził: – W listopadzie zaproponowaliśmy, by Unia Europejska do 2050 r. stała się neutralna pod względem klimatu. Wskazaliśmy kierunek i wytyczyliśmy drogę naprzód. Dobrą wiadomością jest fakt, że rosnąca liczba państw członkowskich podążyła tą drogą i zmierza do celu. Po zakończeniu oceny projektów planów krajowych pozytywnie odnoszę się do poczynionych wysiłków. Jednak ostateczne plany muszą być jeszcze bardziej ambitne, aby Unia znalazła się na właściwej drodze w walce ze zmianą klimatu i aby możliwe było unowocześnienie naszej gospodarki. Zwracam się do Rady o otwarcie debaty na temat głównych priorytetów określonych przez Komisję oraz o pomoc w dopilnowaniu, by ostateczne plany były odpowiednio ambitne.

UE jest zdecydowana wywiązać się ze swoich zobowiązań dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz zapewnienia obywatelom bezpiecznej, przystępnej cenowo i zrównoważonej energii. Stworzyliśmy wyjątkowy system zarządzania energią i klimatem, w którym Unia i jej państwa członkowskie mogą wspólnie planować i realizować zarówno cele na 2030 r., jak i sprawiedliwą społecznie i opłacalną transformację ku gospodarce neutralnej dla klimatu do roku 2050.

Podczas analizy projektów planów krajowych Komisja przyjrzała się, w jaki sposób każdy z nich przyczynia się do realizacji celów unii energetycznej i unijnych celów wyznaczonych na 2030 r. W swym obecnym kształcie projekty krajowych planów w zakresie energii i klimatu są niewystarczające zarówno pod względem odnawialnych źródeł energii, jak i wkładu na rzecz efektywności energetycznej. W przypadku energii ze źródeł odnawialnych różnica może sięgać nawet 1,6 punktu procentowego. Jeśli chodzi o efektywność energetyczną, różnica może wynieść nawet 6,2 punktu procentowego (biorąc pod uwagę zużycie energii pierwotnej) lub 6 punktów procentowych (jeśli weźmie się pod uwagę zużycie energii końcowej).

Dobrą wiadomością jest fakt, że państwa członkowskie mają obecnie sześć miesięcy na wprowadzenie ambitnych poprawek w krajowych planach. Zalecenia i szczegółowe oceny Komisji mają pomóc państwom członkowskim w ukończeniu ich planów do końca 2019 r. i ich skutecznym wdrożeniu w nadchodzących latach. W planach krajowych należy zapewnić przedsiębiorstwom i sektorowi finansów przejrzystość i przewidywalność, aby stymulować niezbędne inwestycje prywatne. Plany ułatwią również państwom członkowskim programowanie finansowania w ramach kolejnych wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027.

Dalsze kroki

Przepisy UE dotyczące unii energetycznej nakładają na państwa członkowskie obowiązek uwzględnienia zaleceń Komisji lub podania do publicznej wiadomości przyczyn ich odrzucenia. Państwa członkowskie są również zobowiązane do zaangażowania społeczeństwa w przygotowanie ostatecznych planów do końca roku.

Termin składania ostatecznych planów wyznaczono na dzień 31 grudnia 2019 r. Zalecenia i komunikat Komisji są częścią procesu konsultacji z państwami członkowskimi, który będzie rękojmią tego, że ostateczne krajowe plany będą wystarczająco szczegółowe, solidne i ambitne.

Komisja Europejska jest gotowa wspierać państwa członkowskie w ich staraniach na rzecz ukończenia krajowych planów w zakresie energii i klimatu do końca 2019 r., opierając się na dotychczasowej doskonałej współpracy.

Kontekst

Na mocy nowego rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami na rzecz klimatu (część pakietu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” ), które weszło w życie w dniu 24 grudnia 2018 r., państwa członkowskie są zobowiązane do ustanowienia dziesięcioletniego planu w zakresie energii i klimatu na lata 2021–2030.

Do końca 2018 r. państwa członkowskie były zobowiązane do przedstawienia projektów krajowych planów w zakresie energii i klimatu, aby Komisja mogła wówczas dokonać ich dogłębnej oceny. Zgodnie z rozporządzeniem jeżeli projekty krajowych planów w zakresie energii i klimatu nie przyczyniają się w wystarczającym stopniu do osiągnięcia celów unii energetycznej – indywidualnie lub zbiorowo – Komisja może do końca czerwca 2019 r. wydać zalecenia dla państw członkowskich dotyczące zmiany projektów planów.

Państwa członkowskie muszą przedłożyć do końca 2019 r. ostateczne krajowe plany w zakresie energii i klimatu na lata 2021–2030.