Wieści z Unii: Chrońmy pszczoły!

Inicjatywa obywatelska zakłada wyznaczenie obowiązkowych celów dotyczących „przyjęcia wspierania różnorodności biologicznej za jeden z ogólnych celów wspólnej polityki rolnej: radykalnego ograniczenia stosowania pestycydów, wprowadzenia bezwzględnego zakazu stosowania szkodliwych pestycydów i reformy kryteriów kwalifikowalności; promowania różnorodności strukturalnej krajobrazów rolniczych; skutecznej redukcji ilości substancji odżywczych (np. Natura 2000); skutecznego ustanowienia obszarów ochrony; intensyfikacji badań i monitorowania oraz poprawy edukacji”.

Zgodnie z traktatami Unia Europejska może podejmować działania prawne w takich obszarach jak rynek wewnętrzny, polityka rolna oraz ochrona zdrowia publicznego i jakości środowiska. W związku z tym Komisja uznaje tę inicjatywę za prawnie dopuszczalną i postanowiła ją zarejestrować. Na tym etapie nie analizowano inicjatywy pod względem merytorycznym.

Rejestracja inicjatywy nastąpi w dniu 27 maja 2019 r., w którym rozpocznie się trwający rok proces zbierania przez organizatorów deklaracji poparcia. Jeżeli w ciągu roku inicjatywę poprze milion osób z co najmniej siedmiu państw członkowskich, Komisja będzie musiała zareagować w ciągu trzech miesięcy. Komisja będzie mogła podjąć decyzję o przyjęciu tego wniosku bądź jego odrzuceniu; w obu wypadkach będzie zobowiązana przedstawić uzasadnienie.

Kontekst

Europejska inicjatywa obywatelska to instrument, który umożliwia obywatelom kształtowanie działań UE. Przewidziano ją w Traktacie z Lizbony, a wprowadzono w kwietniu 2012 r. rozporządzeniem w sprawie inicjatywy obywatelskiej, wdrażającym odnośne postanowienia Traktatu. W 2017 r. Komisja Europejska przedstawiła – w ramach orędzia przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera o stanie Unii – propozycje reformy europejskiej inicjatywy obywatelskiej, aby jej forma była jeszcze bardziej przyjazna dla użytkownika.

W grudniu 2018 r. Parlament Europejski i Rada uzgodniły reformę i zmienione przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 r. W międzyczasie proces został uproszczony, a platforma współpracy oferuje wsparcie dla organizatorów. Przyczyniło się to do 14 proc. wzrostu liczby zarejestrowanych inicjatyw obywatelskich (34 rejestracje w trakcie kadencji obecnej Komisji w stosunku do 29 w poprzedniej kadencji) i wydania o 80 proc. mniej odmownych odpowiedzi (tylko cztery nieprzyjęte do rejestracji inicjatywy obywatelskie w trakcie kadencji obecnej Komisji w stosunku do 20 w poprzedniej kadencji).

Po formalnej rejestracji europejskiej inicjatywy obywatelskiej milion obywateli z przynajmniej jednej czwartej państw członkowskich UE może zwrócić się do Komisji Europejskiej o przedłożenie wniosku ustawodawczego w jednej z dziedzin, w których posiada ona takie uprawnienia.

Inicjatywa jest dopuszczalna pod pewnymi warunkami: proponowane działanie nie wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji w zakresie przedkładania wniosku dotyczącego aktu prawnego; inicjatywa nie może być oczywistym nadużyciem, nie może też być w oczywisty sposób niepoważna, dokuczliwa ani sprzeczna z wartościami Unii.