Wieści z Unii: Europa przyszłości, przyszłość Europy

Z myślą o spotkaniu przywódców UE-27 9 maja 2019 r. w Sybinie (Rumunia) Komisja Europejska przedstawiła szereg zaleceń politycznych dotyczących tego, jak Europa może kształtować swoją przyszłość w coraz bardziej wielobiegunowym i niepewnym świecie.

W dniach 23–26 maja 2019 r. odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego, po których nastąpi zmiana przywództwa politycznego instytucji UE, dlatego nadszedł czas na wytyczenie nowych kierunków polityki i nowych priorytetów. Zarówno priorytety, jak i sposób, w jaki KE przybliża je Europejczykom i w jaki prowadzi z nimi dialog, odegrają decydującą rolę we wzmocnieniu Unii. Dlatego Komisja przedstawia również propozycje, jak lepiej informować społeczeństwo o wspólnych decyzjach. Wszystko to stanowi wkład Komisji w kolejny Program strategiczny na lata 2019–2024.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker oznajmił: – Obowiązkiem każdego pokolenia jest poprawa losu Europejczyków, obecnie i w przyszłości, przez wywiązanie się z ponawianej przez nas obietnicy pokoju, postępu i dobrobytu. Wyzwań, przed jakimi stoimy wspólnie jako Europejczycy, z każdym dniem przybywa. Aby Europa mogła prosperować, państwa członkowskie UE muszą działać wspólnie. Jestem przekonany, że tylko w jedności znajdziemy siłę potrzebną do zachowania naszego europejskiego stylu życia, ochrony naszej planety i wzmocnienia naszej pozycji na arenie światowej.

Do zwołania szczytu w Sybinie przewodniczący Jean-Claude Juncker nawoływał w swoim orędziu o stanie Unii z 2017 r., podczas którego przedstawił plan działania na rzecz bardziej zjednoczonej, silniejszej i demokratyczniejszej Unii.

Istotne osiągnięcia

W dekadzie nieustannych zmian i wyzwań Europa pokazała, że jest w stanie wywiązać się z obietnicy zapewnienia obywatelom pokoju, dobrobytu i postępu (zob. załącznik). Do lata 2018 r. Komisja pod przewodnictwem Jean-Claude’a Junckera przedłożyła wszystkie wnioski ustawodawcze, które zobowiązała się przedstawić na początku swojej kadencji, oraz wzmocniła egzekwowanie obowiązujących przepisów. Ogółem Komisja przedłożyła 471 nowych wniosków ustawodawczych i przeprowadziła przez procedurę dodatkowe 44 wnioski, które zostały przedstawione przez poprzednie komisje. 348 wniosków spośród nich zostało przyjętych lub uzgodnionych przez Parlament Europejski i Radę podczas obecnej kadencji. Na uwagę zasługuje fakt, że w około 90 proc. przypadków ostateczny kompromis został zatwierdzony w drodze konsensusu w Radzie Ministrów, a zatem poparło go wszystkie 28 państw członkowskich. Komisja przedstawia listę 20 najważniejszych osiągnięć, które zostały wprowadzone w ten sposób, a także 10 pierwszorzędnych wniosków ustawodawczych (tzw. „sprawy w toku”) które nadal oczekują na zatwierdzenie w Parlamencie i w Radzie.

Następny strategiczny program UE

Zważywszy na poczynione w ostatnich latach przez Unię postępy, wysłuchane przez nią opinie obywateli, wyrażone podczas niemal 1 600 dialogów obywatelskich, oraz zbliżające się wybory do Parlamentu Europejskiego, unijny Program strategiczny na lata 2019–2024 to odpowiednia okazja do omówienia wyzwań, przed jakimi stoi dziś Europa, i otwierających się przed nią możliwości. Zdaniem Komisji przyszłe działania powinny koncentrować się na pięciu wymiarach:

1. Europa zapewniająca ochronę: powinniśmy kontynuować wysiłki na rzecz stworzenia skutecznej i rzeczywistej europejskiej unii bezpieczeństwa i dążyć do stworzenia prawdziwej Europejskiej Unii Obrony, tak aby współpraca w dziedzinie obronności w UE stała się normą, a nie wyjątkiem. Musimy również aktywniej zarządzać migracją. Wymaga to kompleksowych działań na każdym szczeblu i prawdziwie unijnego podejścia opartego na podziale odpowiedzialności i na solidarności między państwami członkowskimi.

2. Konkurencyjna Europa: musimy zmodernizować i w pełni wdrożyć jednolity rynek we wszystkich jego aspektach. Musimy zadbać o to, aby badania naukowe i innowacje były odpowiedzią na przemiany ekologiczne, społeczne i gospodarcze oraz związane z nimi wyzwania społeczne. Musimy inwestować w kluczowe europejskie zdolności cyfrowe i razem dążyć do rozwoju budowanej w Europie sztucznej inteligencji ukierunkowanej na człowieka. Musimy nadal wspierać wzrost gospodarczy i zapewniać trwały dobrobyt przez pogłębianie unii gospodarczej i walutowej. Musimy nadal wspierać transformację europejskiego rynku pracy, a jednocześnie dbać o to, aby odbywała się ona na sprawiedliwych zasadach.

3. Sprawiedliwa Europa: musimy w dalszym ciągu realizować Europejski filar praw socjalnych. Musimy również wspólnie z państwami członkowskimi prowadzić działania na rzecz włączenia społecznego i równości, między innymi w odpowiedzi na dysproporcje regionalne, potrzeby mniejszości, kwestie dotyczące płci społeczno-kulturowej i wyzwania związane ze starzeniem się społeczeństwa. Musimy stanowczo stać na straży wspólnych wartości, na których opiera się Unia Europejska – takich jak praworządność – i je propagować. Potrzebujemy sprawiedliwej i nowoczesnej polityki podatkowej, a także przystępnej cenowo i dostępnej opieki zdrowotnej wysokiej jakości oraz dostępu do energooszczędnych mieszkań dobrej jakości i po przystępnych cenach dla wszystkich w Europie.

4. Zrównoważona Europa: musimy unowocześnić naszą gospodarkę, tak aby uwzględniała zrównoważone wzory produkcji i konsumpcji. Musimy podejmować intensywniejsze wysiłki w walce ze zmianą klimatu i w celu odwrócenia procesu degradacji środowiska. Musimy przestawić się na bardziej zasobooszczędną gospodarkę o obiegu zamkniętym przez promowanie ekologicznego wzrostu gospodarczego, biogospodarki i zrównoważonych innowacji. Musimy także zoptymalizować potencjał unii energetycznej, mierząc się z pozostałymi istotnymi wyzwaniami, takimi jak bezpieczeństwo energetyczne, koszty energii dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz wpływ na zmianę klimatu.

5. Wpływowa Europa: Europa musi odgrywać wiodącą rolę na arenie światowej przez konsekwentne i silne poparcie dla wielostronnego, globalnego porządku, który jest oparty na zasadach i którego centralnym elementem jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. UE powinna również nadać priorytet rozwijaniu bliskich stosunków z najbliższymi sąsiadami, w oparciu o wyraźną równowagę praw i obowiązków. Wzmocnienie roli euro w skali świata zwiększyłoby również suwerenność gospodarczą i walutową Europy.

Zarówno te priorytety, jak i sposób, w jaki je przybliżamy Europejczykom i w jaki prowadzimy z nimi dialog, będą decydować o tym, że Unia będzie bardziej zjednoczona, silniejsza i demokratyczniejsza. W czasie trwania swojego mandatu instytucje UE, a zwłaszcza Komisja Junckera, starały się komunikować w sposób zarówno bardziej polityczny, jak i bardziej strategiczny. Wnioski płynące z tego doświadczenia wskazują, że nadszedł czas, aby odłożyć do lamusa tendencję do przypisywania sobie na poziomie krajowym sukcesów i obarczania porażkami Europy oraz aby w zamian skuteczniej razem wyjaśniać nasze wspólne decyzje i strategie polityczne.

Kontekst

Pięć lat temu Rada Europejska określiła szeroko zakrojony Strategiczny program Unii w okresie zmian. Idee te przybrały następnie kształt dziesięciu priorytetów politycznych przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera, opracowanych podczas jego kampanii wyborczej oraz w ramach rozmów z państwami członkowskimi i Parlamentem Europejskim. Od tamtej pory Komisja Junckera wykazała się istotnymi osiągnięciami w realizacji swojego programu strategicznego.

UE potrzebuje teraz nowych, ambitnych, realistycznych i ukierunkowanych celów na kolejną kadencję.

W marcu 2017 r., w przededniu 60. rocznicy podpisania traktatów rzymskich, Komisja opublikowała Białą księgę w sprawie przyszłości Europy. Nakreśliła w niej pięć możliwych scenariuszy przyszłości UE w składzie 27 państw członkowskich. Zapoczątkowało to szeroko zakrojoną debatę na temat przyszłości Europy, która może teraz być źródłem inspiracji dla głównych priorytetów politycznych w ramach kolejnego programu strategicznego. Po przeprowadzeniu niemal 1 600 dialogów obywatelskich i konsultacji z obywatelami Komisja Europejska opublikowała dziś sprawozdanie, które je podsumowuje. Potwierdzono w nim, że większość obywateli uważa, iż Europa pełni olbrzymią rolę w walce z globalnymi wyzwaniami, ale jednocześnie oczekują oni, że Unia stanie się skuteczniejsza i zwiększy przejrzystość swoich działań.

W swoim orędziu o stanie Unii z 2017 r. przewodniczący Jean-Claude Juncker przedstawił plan działania określający główne kroki w kierunku bardziej zjednoczonej, silniejszej i demokratyczniejszej Unii. Na tej podstawie przywódcy krajowi uzgodnili w Tallinie (Estonia) Agendę przywódców – listę najbardziej naglących kwestii i wyzwań wymagających rozwiązania przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 r.

Szczyt przywódców państw UE w Sybinie (Rumunia), który odbędzie się 9 maja 2019 r., ma stanowić przełomowy punkt w tym procesie poprzez potwierdzenie zaangażowania na rzecz UE, która realizuje swoje zobowiązania w kwestiach o pierwszorzędnym znaczeniu dla obywateli. Uczestnicy szczytu przedyskutują polityczne aspiracje Unii i przygotują strategiczny program na następne pięć lat.