Wieści z Unii: Dwa miliardy na innowacje

Przed dyskusją o innowacjach, przemyśle i konkurencyjności, która będzie mieć miejsce na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniach 21–22 marca, Komisja Europejska podejmuje zdecydowane działania na rzecz utworzenia Europejskiej Rady ds. Innowacji.

Nasila się konkurencja na skalę globalną i Europa musi zwiększyć swój potencjał innowacyjny i zdolność do podejmowania ryzyka, aby móc konkurować na rynku w coraz większym stopniu zdeterminowanym przez nowe technologie. To właśnie dlatego KE pod przewodnictwem Jean-Claude’a Junckera wprowadza Europejską Radę ds. Innowacji, aby przekształcać odkrycia naukowe w firmy, które są w stanie szybciej się rozwijać na większą skalę. Aktualnie będąca w fazie pilotażowej, od 2021 r. Europejska Rada ds. Innowacji zacznie działać w pełnym zakresie w ramach kolejnego unijnego programu badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa”.

Carlos Moedas, komisarz ds. badań, nauki i innowacji, powiedział: – Utworzenie Europejskiej Rady ds. Innowacji nie oznacza zwykłego wyłożenia pieniędzy na stół. Tworzymy cały system innowacyjny czyniący z Europy lidera strategicznych technologii i innowacji, które ukształtują naszą przyszłość, takich jak sztuczna inteligencja, biotechnologia i bezemisyjne źródła energii. Musimy skoncentrować się na potrzebach innowatorów, bo to oni będą tworzyć miejsca pracy, wzmacniać naszą konkurencyjność w świecie i ulepszać nasze codzienne życie.

W 2017 r. Komisja rozpoczęła fazę pilotażową Europejskiej Rady ds. Innowacji, wprowadzając otwarte konkursy i bezpośrednie rozmowy kwalifikacyjne w celu wyłonienia i finansowania najbardziej innowacyjnych europejskich przedsiębiorstw typu start-up i MŚP. Od tego czasu 1276 wysoce innowacyjnych projektów skorzystało już z finansowania o łącznej wysokości ponad 730 mln euro.

Komisja ogłasza ważne kroki, dzięki którym działania Europejskiej Rady ds. Innowacji w ciągu pozostałych dwóch lat fazy pilotażowej nabiorą jeszcze większego rozmachu:

• Środki finansowe o wartości ponad dwóch miliardów euro w latach 2019–2020: obejmujące łańcuch innowacji, tj. projekty „pionierskie” mające na celu wsparcie zaawansowanych technologii będących na wczesnym etapie badań (wnioski są już przyjmowane), oraz finansowanie „przyspieszające”, wspierające przedsiębiorstwa typu start-up i MŚP w opracowywaniu innowacji i rozwijaniu ich na większą skalę do momentu, gdy będą one w stanie przyciągać inwestycje z sektora prywatnego (wnioski przyjmowane od czerwca). W ramach finansowania „przyspieszającego” przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać dostęp do finansowania mieszanego (dotacji i finansowania kapitałowego) w łącznej kwocie 15 mln euro.
• Komisja powoła 15–20 liderów w dziedzinie innowacji do zespołu doradczego Europejskiej Rady ds. Innowacji, którego zadaniem będzie nadzór nad fazą pilotażową Europejskiej Rady ds. Innowacji, przygotowanie jej przyszłych prac i jej ogólnoświatowa promocja. Innowatorzy z całego ekosystemu proszeni są o zgłaszanie kandydatur do 10 maja.
• Komisja zatrudni pierwszy zespół „kierowników programów” dysponujących zaawansowaną wiedzą fachową w dziedzinie nowych technologii, którzy w pełnym wymiarze czasu pracy zapewniać będą bezpośrednie wsparcie projektów. Zaproszenie do rekrutacji zostanie wkrótce opublikowane.
• Również dzisiaj Komisja ogłasza listę wybranych 68 kolejnych przedsiębiorstw typu start-up i MŚP, które otrzymają finansowanie o łącznej wysokości 120 mln euro w ramach aktualnej fazy pilotażowej Europejskiej Rady ds. Innowacji. Firmy te opracowują m.in. metody płatności online w oparciu o technologię „blockchain” (łańcucha bloków), nowe energooszczędne ekrany i rozwiązania ograniczające hałas komunikacyjny.

Z uwagi na rosnące znaczenie gospodarcze przełomowych i radykalnych innowacji oraz w oparciu o początkowe sukcesy fazy pilotażowej Europejskiej Rady ds. Innowacji Komisja zaproponowała przeznaczenie 10 mld euro na rzecz Europejskiej Rady ds. Innowacji w ramach programu „Horyzont Europa”, unijnego programu finansowania badań naukowych i innowacji w latach 2021–2027.

Kontekst

Europa, zamieszkiwana przez zaledwie 7 proc. światowej populacji, generuje 20 proc. światowych inwestycji w badania naukowe i rozwój, wydaje jedną trzecią wszystkich publikacji naukowych wysokiej klasy oraz zajmuje dominującą pozycję na świecie w takich sektorach przemysłu, jak: farmaceutyka, chemikalia, inżynieria mechaniczna i moda. Mimo to Europa musi skuteczniej przekuwać tę doskonałość w wymierne sukcesy i produkować światowych liderów na nowych rynkach opartych na innowacjach. Odnosi się to zwłaszcza do innowacji opartych na całkowicie nowych technologiach (innowacje przełomowe) lub wprowadzanych na całkowicie nowych rynkach (innowacje radykalne).

W czerwcu 2018 r. Komisja zaproponowała najambitniejszy jak dotąd program badań naukowych i innowacji – „Horyzont Europa”, z planowanym budżetem w wysokości 100 mld euro na lata 2021–2027. Wniosek przedstawiony w tym celu opiera się na wkładzie Komisji w spotkanie przywódców UE w dniu 16 maja 2018 r. w Sofii: „Odnowiony europejski program na rzecz badań naukowych i innowacji – szansa Europy na ukształtowanie własnej przyszłości”, w którym to dokumencie podkreślono konieczność utworzenia Europejskiej Rady ds. Innowacji oraz przedsięwzięcia innych kroków w celu zapewnienia konkurencyjności Europy w świecie.

W konkluzjach Rady Europejskiej z dnia 28 czerwca 2018 r. zatwierdzono utworzenie Europejskiej Rady ds. Innowacji w ramach kolejnego budżetu długoterminowego (na lata 2021–2027). Przywódcy UE wezwali Komisję do uruchomienia nowej inicjatywy pilotażowej dotyczącej innowacji przełomowych jeszcze w pozostałym okresie realizacji programu „Horyzont 2020” w celu utorowania drogi dla Europejskiej Rady ds. Innowacji działającej w pełnym zakresie w ramach programu „Horyzont Europa”.

Europejska Rada ds. Innowacji jest częścią szerszego ekosystemu, który jest wprowadzany przez UE, aby zapewnić wielu europejskim przedsiębiorcom wszelkie sposoby na stanie się liderami rynków światowych. Do pozostałych inicjatyw w tym zakresie zaliczają się program paneuropejskiego funduszu funduszy (VentureEU), plan inwestycyjny dla Europy (EFIS), prace Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii, plan działania na rzecz unii rynków kapitałowych w celu poprawy dostępu do finansowania oraz wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie niewypłacalności przedsiębiorstw.