Wieści z Unii: Międzynarodowy Dzień Kobiet 2019

Komisja pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera podjęła działania na wszystkich frontach w celu poprawy warunków życia kobiet w Europie poprzez zwalczanie przemocy wobec kobiet, zlikwidowanie różnicy wynagrodzeń ze względu na płeć, a także przez ustanowienie lepszych warunków w zakresie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym dla rodzin.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans powiedział: Mamy rok 2019, a rozwój w obszarze równości płci postępuje w ślimaczym tempie. W niektórych państwach sytuacja ulega nawet pogorszeniu. Wszystko, o co prosimy, to: równość dla wszystkich. O nic więcej, ale też o nic mniej. Nadszedł czas, aby kobiety i mężczyźni wspólnie domagali się równości.

Komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, Vĕra Jourová, dodała: Kobiety w UE są nadal niedostatecznie reprezentowane w polityce, ma to miejsce również w instytucjach europejskich. Chciałabym, aby więcej kobiet startowało w wyborach. Powinniśmy dawać przykład: wzywam państwa członkowskie do przedstawienia większej liczby kandydatek na przyszłych unijnych komisarzy. 

Dzisiejsze sprawozdanie ukazuje pewne postępy w dziedzinie równości płci, jednak w wielu dziedzinach kobiety nadal borykają się z nierównościami:

• Wskaźnik zatrudnienia kobiet w UE osiągnął rekordowy poziom 66,4 proc. w 2017 r., jednak sytuacja różni się między poszczególnymi państwami członkowskimi. W ubiegłym roku osiem państw członkowskich otrzymało zalecenia w ramach europejskiego semestru dotyczące zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy (Austria, Czechy, Niemcy, Estonia, Irlandia, Włochy, Polska i Słowacja).
• Kobiety są bardziej zagrożone ubóstwem, ich wynagrodzenia są średnio o 16 proc. niższe niż mężczyzn. Przekłada się to z kolei na różnicę w wysokości emerytur, która w 2017 r. wynosiła 35,7 proc. W niektórych krajach ponad 10 proc. starszych kobiet nie może sobie pozwolić na opłacenie niezbędnej opieki zdrowotnej.
• Kobiety nadal są niedostatecznie reprezentowane w parlamentach i w rządach. W całej Unii kobiety stoją na czele jedynie sześciu z 28 parlamentów krajowych, a siedmiu na dziesięciu posłów to mężczyźni. Mimo, że obecny odsetek kobiet na wyższych stanowiskach ministerialnych, wynoszący 30,5 proc., jest najwyższy od kiedy po raz pierwszy udostępniono dane dla wszystkich państw członkowskich UE w 2004 r., istnieją jednak dowody na to, że kobietom nadal przydziela się teki o mniej priorytetowym znaczeniu politycznym.
• Szklany sufit nadal jest rzeczywistością w świecie biznesu, a jedynie 6,3 proc. stanowisk dyrektorów generalnych w głównych spółkach notowanych na giełdzie w UE jest piastowanych przez kobiety.

Dzielenie się obowiązkami opiekuńczymi w nowych przepisach UE dotyczących równowagi między życiem zawodowym a prywatnym

Niedawne porozumienie w sprawie dyrektywy dotyczącej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym ustanawia europejski minimalny standard wynoszący 10 dni płatnego urlopu ojcowskiego dla ojców po narodzinach ich dzieci, za wynagrodzeniem na poziomie wynagrodzenia chorobowego. Wzmacnia on istniejące prawo do 4 miesięcy urlopu rodzicielskiego, z których 2 miesiące nie mogą być przenoszone między rodzicami, oraz wprowadza wynagrodzenie za te 2 miesięcy na poziomie, który zostanie ustalony przez państwa członkowskie. Zawiera również przepisy dotyczące urlopu opiekuńczego, nowego europejskiego uprawnienia dla pracowników w wymiarze 5 dodatkowych dni urlopu rocznie. Nowe przepisy wzmacniają ponadto prawo rodziców i opiekunów do ubiegania się o bardziej elastyczną organizację pracy.

Kobiety w Parlamencie Europejskim i Komisji Europejskiej

W listopadzie 2018 r. kobiety stanowiły 36,4 proc. spośród 749 posłów do Parlamentu Europejskiego, nieco mniej niż 37,3 proc. na koniec 2016 r. Finlandia wyróżnia się tym, że 76,9 proc. jej posłów do PE to kobiety. Siedem państw członkowskich ma co najmniej 40 proc. przedstawicieli każdej płci (Irlandia, Hiszpania, Francja, Chorwacja, Łotwa, Malta i Szwecja), podczas gdy ponad 80 proc. posłów do PE z Bułgarii, Estonii, Cypru, Litwy i Węgier to mężczyźni.

W Komisji Europejskiej przynoszą rezultaty stałe wysiłki na rzecz osiągnięcia celu ustalonego przez przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera, jakim jest 40 proc. kobiet na stanowiskach kierowniczych średniego i wyższego szczebla do 2019 r. Odsetek kobiet na wszystkich poziomach stanowisk kierowniczych osiągnął 39 proc., na wyższych stanowiskach kierowniczych 37 proc. i 40 proc. na stanowiskach kierowniczych średniego szczebla.

Kontekst

Równość kobiet i mężczyzn jest jedną z podstawowych wartości Unii Europejskiej, zapisaną w postanowieniach traktatowych od samego początku, ponieważ już traktat rzymski zawierał zapis dotyczący równego wynagrodzenia.

Obecne prace Komisji dotyczące polityki równości płci opierają się na dokumencie „Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019”, który skupia się na pięciu obszarach priorytetowych:

• zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej kobiet i równa niezależność ekonomiczna kobiet i mężczyzn;
• zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach, dochodach i emeryturach kobiet i mężczyzn, a co za tym idzie zwalczanie ubóstwa wśród kobiet;
• promowanie równego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych;
• zwalczanie przemocy uwarunkowanej płcią oraz ochrona i wspieranie ofiar oraz
• promowanie równości płci i praw kobiet na całym świecie.