Dr Szczepan Kalinowskiego – wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, członek prezydium KR SR RP, pracownik naukowy, wykładowca, regionalista przedstawia mieszkańcom Białej Podlaskiej, Międzyrzeca Podlaskiego i całego regionu chronologicznie zebrane sprawozdanie z działań podejmowanych w roku 2018 – Roku 100-lecia Niepodległości.
– Idei Niepodległej poświęciłem cały rok społecznej, bezinteresownej pracy, w różnych środowiskach Podlasia. Byłem członkiem Komitetu Organizacyjnego Obchodów 100-lecia Niepodległości w Białej Podlaskiej oraz Komitatu Honorowego Obchodów 100-lecia Niepodległości i „Krwawych Dni Międzyrzeca Podlaskiego”. Przygotowałem 10 wystaw o tematyce niepodległościowej, prezentowanych w 25 miejscach (szkoły, domy kultury, biblioteki, archiwum państwowe i inne) oraz wygłosiłem 40 prelekcji i wykładów oraz przygotowałem tekst 3 odczytów (Huszlew, Maciejowice i Włodawa). – mówi dr
Szczepan Kalinowski.
„Bodźcem była mi miłość Ojczyzny” – J. I. Kraszewski „W służbie narodu”
Filmy:
Styczeń – 22 I
Szczepan Kalinowski był przewodniczącym Jury konkursu historycznego „Drogi do niepodległości Polski”., dla młodzieży szkolnej z powiatu bialskiego. Patronem konkursu i fundatorem nagród był poseł A. Abramowicz. Upominki ufundowała też kancelaria Prezydenta Andrzeja Dudy. Uroczyste zakończenie odbyło się 27 I 2018 r. w Sanktuarium Maryjnym w Leśnej Podl., gdzie wygłosił wykład „Dano mi nazwisko Naczelnika. Legenda T. Kościuszki w życiu J. Piłsudskiego.” Laureaci podczas
wycieczki do Warszawy, mieli możliwość 11 IV zwiedzenia Sejmu i Pałacu Prezydenckiego oraz Muzeum Powstania Warszawskiego.
Luty 16 II-7 VII
Muzeum w Skokach koło Brześcia (Białoruś) – wystawa „Gen. T. Kościuszki i jego sekretarz J. U. Niemcewicz”, duża ekspozycja z kolekcji Sz. Kalinowskiego (ponad 400 eksponatów). Techniczną pomoc w organizacji ekspozycji zapewnił Konsulat Generalny RP w Brześciu. Zbiory odzyskałem dopiero w 2019 r., po interwencji w MSZ. Złożyłem kwiaty na cmentarzu wojennym żołnierzy WP z 1920 r. W 1991 r. organizowałem prace przy odbudowie tej żołnierskiej nekropolii.
Marzec
W Łosicach MDK zorganizował 19 III imprezę „Imieniny Piłsudskiego”. Wygłosiłem wykład ilustrowany licznymi zdjęciami i dokumentami, w którym omówiłem jak w II Rzeczpospolitej fetowano imieniny Józefa Piłsudskiego. Zakwestionowałem datę budowy pomnika, którym wzniesiono nie 1934, ale 1930 roku.
Kwiecień – 20 IV
Odbyła się uroczysta sesja Rady Miasta w Białej Podl., za okazji 88. rocznicy nadania przez Radę Miejską Naczelnemu Wodzowi tytułu Honorowego Obywatela Miasta. Sz. Kalinowski otrzymał z rąk prezydenta Białej Podl. D. Stefaniuka, statuetkę patrona miasta Św. Michała Archanioła, za kultywowanie patriotycznych wartości, w tym szczególnie eksponowanie zasług dla niepodległości J. Piłsudskiego. Przewodniczący Rady Miasta D. Litwiniuk wygłosił laudację o działalności społecznej Laureata. Sz. Kalinowski przygotował wykład nt. „Pamięć na Podlasiu o J. Piłsudskim, w okresie
międzywojennym i we współczesnych czasach”.
Maj – Biała Podlaska – 18 V
W ZDZ przed głównym budynkiem szkoły posadzono „Dąb Niepodległości”. Przeprowadzono też Konkurs Pieśni Patriotycznej „Ojczyzno ma! Tyle razy we krwi skąpana…”, pod patronatem posła Marcina Duszka. Wygłosiłem wykład o związkach Marszałka Józefa Piłsudskiego z Podlasiem.
Maj 24 V
W Archiwum Państwowym w Siedlcach z udziałem licznie przybyłych gości i przedstawicieli mediów, odbył się wernisaż wystawy planszowej pt. „J. Piłsudski i jego Legiony”. Miejscowa dziennikarka relacjonowała: Oryginalne pamiątki związane z Marszałkiem i jego epoką z kolekcji autora ekspozycji, były prezentowane w gablotach. Znany historyk, regionalista, krajoznawca, kolekcjoner, 3-krotny laureat teleturnieju „Wielka Gra” i nagrody im. Ludomira Benedyktowicza zaprezentował w Archiwum Państwowym materiały, pochodzące z prywatnych zbiorów. A że jest zawołanym gawędziarzem, przez blisko godzinę opowiadał o Józefie Piłsudskim i jego Legionistach, co wspominając o rodzinnym Międzyrzecu Podlaskim i Białej Podlaskiej, gdzie wykłada na AWF. Na kilkunastu planszach znajdziemy m.in. informacje o długiej drodze Polski do niepodległości, Legionach na unickim Podlasiu, Podlasiakach w Legionach, pamięci o I Brygadzie i Komendancie, działalności POW w regionie oraz Marszałku i Legionach w sztuce i literaturze narodowej. W dwóch gablotach możemy podziwiać zbiory,
jakie wypożyczył siedleckiemu archiwum Szczepan Kalinowski.
Maj – 30 V
W Ciciborze Dużym uczestniczyłem w sadzeniu „Dębu Niepodległości” i wygłosiłem w szkole prelekcję o unitach podlaskich w twórczości M. Konopnickiej. Wspomniałem walkach z Armią Czerwoną w sierpniu 1920 r. pod Ciciborem.
Czerwiec – 2 VI
Z okazji obchodów Dnia Strażaka w gm. Terespol, po mszy św. w sanktuarium bł. Unitów Podlaskich w Pratulinie, wygłosiłem prelekcję „Legiony Komendanta Piłsudskiego na unickim Podlasiu”. Przedstawiciele władz i OSP złożyli kwiaty przed kopcem poległych w 1920 r. oraz na grobach żołnierzy w Bohukałach. Uczestnikom obchodów przybliżyłem boje Wojska Polskiego, broniącego linii Bugu w sierpniu 1920 r.
Lipiec i sierpień
Szczepan Kalonowski pracuje nad książką „Chwała Bohaterom. Miejsca Pamięci Narodowej żołnierzy niepodległości 1914- 1920 r. w powiecie bialskim.”
Wrzesień
W Muzeum J. I. Kraszewskiego w Romanowie, 8 IX z okazji Europejskich Dni Dziedzictwa 2018 „Niepodległa dla Wszystkich” odbyła się uroczystość „Miłość Dobra Ogólnego Była Mi Najwyższym Celem”. Wygłosiłem prelekcję z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej pt. „Zapomniana bitwa nad Bugiem w sierpniu 1920 r.”
Wrzesień 15 IX
Podczas Zjazdu Absolwentów Liceum im. E. Plater i J. I. Kraszewskiego, na gmachu szkoły odsłonięto z inicjatywy wiceprezesa TPN, tablicę pamięci pedagogów i uczniów „Kraszaka”, którzy byli ofiarami zbrodni katyńskiej. Spośród nich dwóch działało w POW (K. Gągoliński i J. U. Rosiński), a ośmiu uczestniczyło w wojnie 1919-20 (W. Araszkiewicz, A. Brzostek, L. Czerniaków, W. Kowalewski, W. Raypert, M. Wasiluk, Cz. Wroczyński, M. Zaremba). W przemówieniu podkreśliłem różne postawy Prezydentów Polski. A. Kwaśniewski pijany chodził po cmentarzu katyńskich ofiar, a L. Kaczyński, pragnąc oddać im hołd, zginął w Smoleńsku.
Husinka (gm. Biała Podl.) – uczestniczyłem 16 IX w sadzeniu „Dębów Pamięci”, ofiar katyńskich i „Dębu Niepodległości” oraz
wygłosiłem prelekcję pt. „Zapomniana bitwa nad Bugiem w 1920 r.”.
21 IX
Podczas uroczystej sesji Rady Miasta Międzyrzec Podl., otrzymałem pamiątkowy medal z wizerunkiem Marszałka J. Piłsudskiego i pomnika POW, za popularyzację tradycji niepodległościowej Podlasia.
23-25 IX
W Legnicy odbył się Kongres Towarzystw Regionalnych. W Akademii Rycerskiej eksponowano moją wystawę „Legiony na Podlasiu Zwiastunem Niepodległości”. Wygłosiłem apel o oznakowanie na grobach żołnierskich, ich udziału w walkach 1915 -1920 r.
27 IX
Biała Podlaska – z okazji Festiwalu Dziedzictwa Narodowego, w BCK odbyło się spotkanie z klasą mundurową z PSW. Wygłosiłem wykład „ Zasługi J. Piłsudskiego dla niepodległości” oraz skomentowałem plansze autorskiej wystawy „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości”.
28 IX
Jabłoń (pow. parczewski) – odsłonięcie pomnika niepodległości, wygłosiłem okolicznościowe przemówienie i apelowałem o odbudowę kopca J. Piłsudskiego.
Październik
Radzyń Podl. w I LO odbyła się 4 X uroczysta sesja Rady Powiatu. Wykład „Na stos rzucili życia los”, w którym przybliżyłem słuchaczom historię walk o niepodległość w naszym regionie oraz przedstawiłem w jaki sposób mieszkańcy naszego powiatu upamiętniają tamte wydarzenie oraz eksponował wystawę „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości”.
5-7 X
W Międzyrzecu Podl. odbył się XIV Zjazd Towarzystw Regionalnych Lubelszczyzny pod hasłem „Drogi do niepodległości w małych ojczyznach”. Dr Sz. Kalinowski wygłosił wykład „Ziemia przechowuje prochy- ludzie pamięć. Pomniki niepodległości na Południowym Podlasiu”. Podczas Zjazdu była prezentowana jego wystawa „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości”. W kolejnym dniu obrad przedstawił zasługi „Rocznika Międzyrzeckiego” dla podlaskiego regionalizmu.
16 X
Biała Podl. – w KK „ Piast”, w ramach „Podlaskich Spotkań Literackich”, wykład „Józef Piłsudski w literaturze polskiej”, uzupełniony ekspozycją z jego zbiorów, wydawnictw na ten sam temat.
18 X
Biała Podl. – Placówka Straży Granicznej w Białej Podl. otrzymała patrona. Życiorys gen. Stanisława Tessaro, przygotowałem i w skrócie zaprezentowałem go przed mszą św., która rozpoczynała patriotyczną uroczystość.
19 X
Międzyrzec Podl.- w LO im. gen. W. Sikorskiego, zaprezentowałem wystawę „Legiony na Podlasiu Zwiastunem Niepodległości” i wygłosiłem dla uczniów prelekcję o J. Piłsudskim i jego związkach z Podlasiem. Podkreśliłem rolę patrona szkoły w wojnie 1920 r.
24 X
Biała Podl. – Uniwersytet III Wieku przy PSW im. Jana Pawła II, przygotowałem konkurs wiedzy o J. Piłsudskim i wygłosiłem wykład o Naczelniku Państwa i jego wizycie w Białej Podl.
29 X
Dla uczniów I LO im. J. I. Kraszewskiego w Białej Podl. wygłosiłem wykład „J. Piłsudski- romantyczny realista” i użyczyłem autorską wystawę o Legionach na Podlasiu.
29 X
Biała Podl. – wykład „Legenda Marszałka” dla młodzieży z OHP oraz wystawa „Józef Piłsudski i jego Legiony”.
Listopad
Biała Podl. w II LO im. E. Plater była prezentowana wystawa „Józef Piłsudski i jego Legiony”.
8 XI
Biała Podlaska w MBP odbyła się konferencja naukowa „Podlasia drogi do niepodległości 1914-1989”. Byłem członkiem komitetu naukowego konferencji oraz przedstawiłem temat „Mit Józefa Piłsudskiego w polskiej literaturze, od narodzin do rozkwitu”.
9 XI
Włodawa – w ramach XVII Bibliotecznych Spotkań Regionalnych „Ziemia Włodawska na mapie Niepodległej”, przygotowałem referat „Legiony na Podlasiu Zwiastunem Niepodległości” oraz ekspozycję „Józef Piłsudski i jego Legiony”.
9-14 XI
Rokitno – w GBP zaprezentowano wystawę „Józef Piłsudski i jego Legiony”.
10 XI
W Pratulinie podczas patriotycznej imprezy „Samorząd Rokitna dla Niepodległej”, wygłosiłem wykład ilustrowany zdjęciami pt. „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości”.
11 XI
W bialskiej Galerii Podlaskiej odbył się wernisaż wystawy „Marszałek Piłsudski w karykaturze i na plakacie”. Ekspozycję wzbogacały z mojej kolekcji, oryginalne dokumenty z okresu 1914-39 oraz wydawnictwa podziemne „Solidarności”, udostępnione w sześciu gablotach.
14 XI
W Międzyrzecu Podl. w Galerii „ES”, odbyło się otwarcie wystawy ze zbiorów Sz. Kalinowskiego „J. Piłsudski – Twórca Niepodległej na afiszach i plakacie”. Wydarzenie było organizowane w ramach miejskich obchodów 100. Rocznicy Odzyskania Niepodległości i 100. Rocznicy „Krwawych Dni Międzyrzeca”.
16 XI
Podczas XXIII „Marszu-Patrolu” z okazji 100-rocznicy „Krwawych Dni Międzyrzeca”, wiceprezes TPN wygłosiłem okolicznościowe przemówienie przed pomnikiem peowiaków i apelowałem o upamiętnienie kawalerów orderu VM, pochodzących z Międzyrzeca Podl.
16 XI
Rzeczyca (gm. Międzyrzec Podl.) podczas szkolnej uroczystości Narodowego Święta Niepodległości, wygłosiłem prelekcję „Jak rodziła się Niepodległa na Międzyrzecczyźnie.” oraz przygotowałem z własnej kolekcji piłsudczanów, wystawę historycznych dokumentów.
20 XI
Rudniki (gm. Międzyrzec Podl.) – w Szkole Podstawowej im. K. Krysińskiego, byłem członkiem jury konkurs historycznego, wygłosiłem prelekcję „Legiony Komendanta J. Piłsudskiego na Podlasiu” oraz zaprezentowałem swoją wystawę „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości”.
24 XI
Mokrany Nowe (gm. Zalesie) – odsłonięcie pomnika upamiętniającego 100-lecie niepodległości. Sz. Kalinowski, honorowy król Kresowego Bractwa Strzelców Kurkowych im. Orła Białego w Terespolu, był inspiratorem upamiętnienia, z wykorzystaniem historycznego kamienia z 1928 r. i wygłosił okolicznościową prelekcję. Fundatorem pomnika i organizatorem z pomocą Braci, uroczystości był Radosław Sebastianiuk- kanclerz Kresowego Bractwa Strzelców Kurkowych im. Orła Białego w Terespolu.
27 XI
Biała Podl., w Szkole Podstawowej nr 3, zaprezentował wystawę „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości” oraz wygłosił prelekcję „J. Piłsudski w obronie Polski i Europy”. W kronice szkolnej zapisano: „Ta niezwykła lekcja historii pogłębiła wiedzę uczniów o naszym regionie i wzbudziła ogromne zainteresowanie dziejami naszej małej ojczyzny. Wspomogła wysiłki pedagogów w kształtowaniu postaw patriotycznych i obywatelskich.”
28 XI
Filia AWF Józefa Piłsudskiego w Białej Podl.- podczas Święta Patrona uczelni, Sz. Kalinowski- emerytowany adiunkt Akademii, wygłosił wykład o twórcy uczelni i jego zasługach dla rozwoju kultury fizycznej w Polsce. Na zakończenie przekazał uczelnianej bibliotece, na ręce prorektora prof. dr hab. Jerzego Sadowskiego, bogato ilustrowany album “Legenda Legionów”.
Grudzień – 4 XII
W Białej Podl., przed tablicą pamięci J. Piłsudskiego na gmachu UM (był w 2010 r. inspiratorem i zaproponował tekst na tablicę), odbyła się uroczystość w rocznicę urodzin Marszałka. Licznie przybyła delegacja Szkoły Podstawowej nr 3.
Przypomniał kulisy nadania Naczelnikowi Państwa, godności Honorowego Obywatela Białej Podlaskiej.
5 XII
Biała Podl. – w Szkole Podstawowej nr 9 wystawa „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości” i prelekcja z pokazem materiałów archiwalnych pt. ,,Józef Piłsudski – honorowy obywatel Białej Podlaskiej”.
10 XII
Gim. im. J. Piłsudskiego w Białej Podl., prelekcja o patronie szkoły „Związki J. Piłsudskiego z Podlasiem” i wystawa „J. Piłsudski i jego Legiony”.
10 XII
IV LO im. Staszica w Białej Podl.- wystawa „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości” i prelekcja z pokazem materiałów archiwalnych „Marszałek J. Piłsudski- fakty i legendy”.
18 XII
Kąkolewnica. W GBP wygłosiłem prelekcję „Naczelny Wódz wojny 1919-1920 r.” Prelegent swoje wystąpienie wzbogacił prezentacją multimedialną oraz wystawą pt: „Legiony na Podlasiu zwiastunem niepodległości”. W swoim wystąpieniu wiele miejsca poświęcił gminie Kąkolewnica. Przypomniał, że na terenie gminy są trzy miejsca upamiętniające Marszałka Józefa Piłsudskiego tj. kopce w Brzozowicy Dużej i Żakowoli Radzyńskiej oraz tablica przypominająca posadzenie 18 V 1935 r.
dębu w Lipniakach.
Misie (gm. Międzyrzec Podl.) 18 XII odbyło się odsłonięcie z udziałem posła M. Duszka, Pomnika Wdzięczności na 100-lecie Niepodległości. W imieniu zarządu TPN w Międzyrzecu Podl., wygłosił okolicznościowe przemówienie oraz użyczył gościom i uczniom szkoły, wystawę planszową „Józef Piłsudski i jego Legiony”.
Inne działania wiceprezesa TPN związane z drogą Polski do niepodległości:
2 V – Biała Podl. w MBP wystawa z jego zbiorów, z okazji Święta Flagi „Symbole Polski”.
10 VI 2018 – Kąkolewnica – uroczystość religijno-patriotyczna w „Uroczysku Baran”, wygłosił prelekcję i otrzymał godność
Honorowego Obywatela Gminy Kąkolewnica.
17 IX Międzyrzec Podl.- w 2010 r. był inicjatorem akcji „Katyń-pamiętajmy o ofiarach z Podlasia”. Podczas miejskich uroczystości na Alei Katyńskiej, tradycyjnie wygłosił okolicznościowe przemówienie, w którym podkreślił różnice zachowania grobach ofiar zbrodni NKWD, prezydentów RP: A. Kwaśniewskiego (pijany!!!) i L. Kaczyńskiego (zginął, aby oddać im hołd). 27 IX 2018 r. -15 IX podczas Zjazdu Absolwentów Liceów im. E. Plater i J. I. Kraszewskiego, na gmachu I LO w Białej Podl.
– odsłonięto z mojej inicjatywy, tablicę katyńską. Przygotowałem też wystawę z własnej kolekcji, dla młodzieży szkolnej i uczestników IX Zjazdu Absolwentów bialskich liceów, pt. „ Józef Ignacy Kraszewski- patron naszej szkoły” (sześć gablot).
5 X 2018 r. Maciejowice – na XXXV Międzynarodowe Sympozjum Kościuszkowskie, przygotował referat „ Legenda Kościuszki w życiu politycznym Józefa Piłsudskiego”.
7 X 2018 r. – Huszlew na zbiorowej mogile żołnierzy AK, poległych w 1946 r. pod Kiełbaskami oraz zamordowanych po wojnie przez UB, postawiono nowy pomnik. Sz. Kalinowski przygotował na prośbę wójta okolicznościowe przemówienie.
X 2018 – Biała Podl. ZSZ nr 1im. KEN- z własnej kolekcji przygotowałem kilkaset eksponatów na wystawy z okazji 100-lecia Niepodległości, o Stadninie Koni Janów Podlaski i Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podl.
Publicystyka i aktywność medialna
Media: Radio dla Ciebie – audycja o kopcach Legionów i Piłsudskiego; KRP –audycja m.in. o 34 pp., Radio Lublin – kilka nagrań o MPN na Podlasiu, lokalna telewizja „Radio Biper”, m.in. audycja o „Krwawych Dniach Międzyrzeca” i wystawie w Skokach – „Gen. T. Kościuszki i jego sekretarz J. U. Niemcewicz”.
– Byłem autorem ponad 40 (formatu A-3 !) artykułów ilustrowanych zdjęciami, w lokalnych tygodnikach (najwięcej w „Podlasiaku”) oraz artykułów o charakterze naukowym. Przygotowałem wstęp do książki A. Lewandowskiego, „Piłsudski na winiecie. Wizerunek Marszałka Józefa Piłsudskiego w prasie podziemnej w latach 1979–1989”. Żeby zrealizować tak bogaty program popularyzacji „Niepodległej”, musiałem przejechać (na własny koszt) kilka tysięcy kilometrów! – informuje dr Kalinowski.
materiał: Szczepan Kalinowski Biała Podlaska – Międzyrzec Podlaski
temat: Szczepan Kalinowski / 100 lat Niepodległości
tekst: Szczepan Kalinowski / Leszek Niedaleki
zdjęcia i filmy: Radio Biper Biała Podlaska
opracowanie: Gwalbert Krzewicki
