– Gospodarka UE nadal rośnie w zdrowym tempie. Przedstawione zalecenia mają zapewnić, aby pozostała ona silna i stała się bardziej odporna – mówi komisarz Pierre Moscovici prezentując priorytety gospodarcze i społeczne UE na 2019 r. W przypadku planów budżetowych Włoch KE wskazuje na poważne niezgodności z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Grecja po raz pierwszy została włączona w proces europejskiego semestru.
Cykl europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej i społecznej na 2019 r. rozpoczyna się w warunkach trwałego, choć mniej dynamicznego wzrostu i dużej niepewności. Od 2014 r. dużo już osiągnięto, konieczne są jednak dalsze wysiłki na rzecz zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i tworzenia miejsc pracy przy jednoczesnym zwiększaniu odporności gospodarek państw członkowskich. Na szczeblu unijnym wymaga to podjęcia decyzji niezbędnych do dalszego wzmocnienia unii gospodarczej i walutowej. Na szczeblu krajowym należy pilnie wykorzystać obecne tempo wzrostu w celu tworzenia buforów fiskalnych i zmniejszenia zadłużenia. Inwestycje i reformy strukturalne muszą w jeszcze większym stopniu koncentrować się na poprawie wydajności i pobudzaniu potencjału wzrostu gospodarczego. Działania te zapewnią warunki dla długotrwałej stabilności makrofinansowej w UE i będą sprzyjać utrzymaniu konkurencyjności w perspektywie długoterminowej. To z kolei zapewni warunki dla tworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy, będzie promować większą sprawiedliwość społeczną i wyższe standardy życia Europejczyków.
Prezentowany pakiet dokumentów opiera się na prognozie gospodarczej z jesieni 2018 r. oraz priorytetach politycznych określonych w orędziu o stanie Unii w 2018 r. wygłoszonym przez przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący do spraw euro i dialogu społecznego, odpowiedzialny także za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, powiedział: – Europa przeżywa obecnie okres dobrej koniunktury gospodarczej, pojawiające się zagrożenia pokazują jednak, że nie będzie on trwać wiecznie. Państwa UE potrzebują dobrze ukierunkowanych inwestycji i nowych działań reformatorskich, aby wzmocnić podstawy wzrostu i poprawić wydajność. Jeśli chodzi o politykę budżetową, nadszedł czas, aby obniżyć poziom długu publicznego i odbudować bufory fiskalne. Dzięki temu będziemy mieli niezbędne pole manewru, kiedy nastąpi pogorszenie koniunktury. To również dobry moment, by pogłębić europejską unię gospodarczą i walutową.
Marianne Thyssen, unijna komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, stwierdziła: – Ożywienie gospodarcze w ostatnich latach szczególnie przyczyniło się do tworzenia miejsc pracy, a bezrobocie spadło do rekordowo niskiego poziomu. Jednocześnie, coraz więcej osób uczestniczy w rynku pracy. Współczynnik aktywności zawodowej osiągnął rekordowo wysoki poziom i jest wyższy niż w Stanach Zjednoczonych. Obecne warunki sprzyjają większym inwestycjom w nasze społeczeństwa, które to inwestycje pozwolą utrzymać ożywienie gospodarcze i zapewnić korzyści wszystkim, również przyszłym pokoleniom.
Pierre Moscovici, komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, powiedział: – Gospodarka UE nadal rośnie w zdrowym tempie. Przedstawione dziś przez Komisję zalecenia w zakresie polityki mają zapewnić, by gospodarka pozostała silna i stała się bardziej odporna – coraz bardziej niepewna sytuacja na świecie sprawia, że nie możemy niczego przyjmować za pewnik. Zapewnienie trwałego dobrobytu w strefie euro wymaga nie tylko zdrowych finansów publicznych, lecz również konkurencyjnych gospodarek i integracyjnych społeczeństw.
Zeszłoroczna wyjątkowo korzystna sytuacja gospodarcza na świecie i niskie stopy procentowe przyczyniły się do wsparcia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, redukcji zadłużenia oraz zwiększenia inwestycji w UE i w strefie euro. Według prognoz gospodarki wszystkich państw członkowskich będą nadal się rozwijać, choć wolniej, a to za sprawą inwestycji i konsumpcji krajowej. O ile nie wystąpią poważne wstrząsy, Europa powinna być w stanie utrzymać wzrost gospodarczy na poziomie wyższym od potencjalnego i spadek bezrobocia, a także kontynuować prężny proces tworzenia miejsc pracy. Finanse publiczne państw członkowskich należących do strefy euro znacznie się poprawiły, a łączny deficyt publiczny w strefie euro nie przekracza obecnie 1 proc. Zadłużenie w szeregu państw utrzymuje się jednak na wysokim poziomie. Ponieważ gospodarka nadal się rozwija, należy wreszcie zadbać o to, aby stworzyć bufory fiskalne niezbędne do sprostania kolejnemu pogorszeniu koniunktury i złagodzenia jego ewentualnych skutków społecznych i wpływu na zatrudnienie.
Roczna analiza wzrostu gospodarczego na 2019 r.
W rocznej analizie wzrostu gospodarczego, określającej ogólne priorytety gospodarcze i społeczne na nadchodzący rok, wzywa się UE i jej państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych wspólnych działań politycznych na rzecz trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Na szczeblu krajowym działania polityczne powinny koncentrować się na realizacji wysokiej jakości inwestycji oraz reform zwiększających wydajność, integrację społeczną oraz zdolności instytucjonalne, przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności makrofinansowej i zdrowych finansów publicznych. Na szczeblu unijnym do priorytetów należy pogłębienie jednolitego rynku, ukończenie budowy unii gospodarczej i walutowej (UGW) oraz propagowanie zasad określonych w Europejskim filarze praw socjalnych.
Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania na 2019 r
W sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania, służącym do wykrywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej, wskazano 13 państw członkowskich, które w 2019 r. zostaną poddane szczegółowej ocenie. W ramach takiej oceny weryfikuje się, czy w poszczególnych państwach rzeczywiście występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej. Państwa członkowskie, w których stwierdzono zakłócenia równowagi w poprzednim cyklu procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, zostaną domyślnie objęte szczegółową oceną sytuacji w 2019 r. Są to: Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Francja, Niemcy, Irlandia, Włochy, Holandia, Portugalia, Hiszpania i Szwecja. Szczegółowa ocena sytuacji zostanie również przeprowadzona w odniesieniu do Grecji i Rumunii.
Projekt wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu na 2019 r.
Projekt wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu, w którym analizuje się sytuację w zakresie zatrudnienia i sytuację społeczną w Europie, wskazuje, że w całej UE nadal powstają miejsca pracy, zmniejsza się bezrobocie oraz poprawia się sytuacja społeczna. W sprawozdaniu przedstawiono również ustalenia tablicy wyników społecznych, która umożliwia analizę osiągnięć poszczególnych państw członkowskich w kontekście zasad Europejskiego filaru praw socjalnych.
W drugim kwartale 2018 r. w UE zatrudnionych było 239 mln osób, co jest najwyższą odnotowaną kiedykolwiek liczbą. Od momentu powołania Komisji pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera utworzono około 12 mln miejsc pracy. Odsetek osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym zmniejszył się znacząco w 2017 r.: ponad pięć milionów osób podźwignęło się z ubóstwa lub wykluczenia społecznego w porównaniu z poprzednim rokiem. Łączna liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym spadła poniżej poziomu sprzed kryzysu.
Niemniej jednak skutki ożywienia gospodarczego nie są jeszcze odczuwalne we wszystkich grupach społeczeństwa. Wskaźnik zatrudnienia pracowników w starszym wieku znacznie wzrósł w ostatnim dziesięcioleciu, ale w wielu państwach członkowskich osoby młode, nisko wykwalifikowane i osoby ze środowisk migracyjnych nadal mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia. Udział kobiet w rynku pracy nadal rośnie w szybkim tempie, nie przełożyło się to jeszcze jednak na znaczne zmniejszenie luki płacowej i emerytalnej ze względu na płeć.
Dochody gospodarstw domowych rosną, ale w niektórych państwach członkowskich są nadal niższe niż przed kryzysem. Realny wzrost płac przyspieszył w 2018 r., choć nadal pozostaje poniżej wzrostu wydajności i poniżej poziomu, jakiego można by oczekiwać, biorąc pod uwagę korzystną sytuację na rynku pracy i wyniki gospodarcze. Ogólniej rzecz ujmując, nierówności i ubóstwo nadal dają powody do niepokoju.
Zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro
Zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro, w którym wskazuje się konkretne środki mające kluczowe znaczenie dla funkcjonowania strefy euro, zostało ujednolicone, aby w większym stopniu skupić się na kluczowych wyzwaniach. W zaleceniu tym wzywa się do kształtowania polityki, która wspiera zrównoważony wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, zwiększa odporność oraz przywraca równowagę i poprawia konwergencję w strefie euro. Zaleca się też, by w pierwszej kolejności wprowadzić reformy, które zwiększają wydajność i potencjał wzrostu, pogłębiają jednolity rynek, usprawniają otoczenie biznesowe, promują inwestycje i ulepszają rynek pracy.
Komisja zaleca poprawę jakości i struktury finansów publicznych oraz odbudowę buforów fiskalnych, aby mieć większe pole manewru podczas następnego pogorszenia się koniunktury. Państwa członkowskie, w których występuje deficyt obrotów bieżących, powinny dążyć do zwiększenia wydajności i zmniejszenia zadłużenia zewnętrznego. Państwa członkowskie mające nadwyżkę na rachunku obrotów bieżących powinny z kolei wzmocnić warunki sprzyjające inwestycjom i wzrostowi wynagrodzeń.
Komisja zaleca przesunięcie obciążenia podatkowego z pracy na inne obszary oraz wzmocnienie systemów kształcenia i inwestycji w umiejętności, jak również zwiększenie skuteczności i adekwatności aktywnych polityk w zakresie rynku pracy i systemów zabezpieczenia społecznego. Postulaty te są zgodne z zasadami Europejskiego filaru praw socjalnych.
Komisja wzywa również do poczynienie szybkich postępów w realizacji europejskiej unii gospodarczej i walutowej, zgodnie z wnioskami Komisji, w tym w sprawie Programu wspierania reform i Europejskiego Instrumentu Stabilizacji Inwestycji na podstawie wniosku dotyczącego wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027.
W zaleceniu wzywa się również do kontynuowania prac nad unią bankową przez sprawienie, aby mechanizm ochronny w ramach jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji był gotowy do działania, oraz ustanowienie europejskiego systemu gwarantowania depozytów. Należy również dążyć do integracji finansowej w drodze wzmocnienia europejskiej struktury regulacyjnej i nadzorczej. Konieczne jest też dalsze ograniczanie odsetka kredytów zagrożonych oraz akumulacji takich kredytów w przyszłości. Zasadnicze znaczenie dla zakończenia budowy unii bankowej ma przyjęcie przed końcem 2018 r. pakietu bankowego z listopada 2016 r. Bardziej zintegrowany sektor finansowy – ukończona unia bankowa oraz rzeczywista unia rynków kapitałowych – wzmocni międzynarodową pozycję euro, dzięki czemu będzie ona w większym stopniu odzwierciedlała znaczenie strefy euro na świecie.
Opinie dotyczące projektów planów budżetowych państw członkowskich strefy euro
Komisja przyjęła również opinie dotyczące zgodności projektów planów budżetowych państw członkowskich strefy euro na rok 2019 z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu.
Część zapobiegawcza paktu stabilności i wzrostu
W przypadku Włoch, oceniwszy zmieniony projekt planu budżetowego przedstawiony w dniu 13 listopada, Komisja potwierdza istnienie szczególnie poważnej niezgodności z zaleceniem Rady z dnia 13 lipca 2018 r. skierowanym do tego państwa. Komisja przyjęła już w dniu 23 października 2018 r. opinię, w której wskazała szczególnie poważną niezgodność pierwotnego projektu planu budżetowego przedstawionego przez Włochy w dniu 16 października 2018 r.
W przypadku dziesięciu państw członkowskich – Niemiec, Irlandii, Grecji, Cypru, Litwy, Luksemburga, Malty, Holandii, Austrii i Finlandii – projekty planów budżetowych uznano za zgodne z paktem stabilności i wzrostu na 2019 r.
W przypadku trzech państw członkowskich – Estonii, Łotwy i Słowacji – stwierdzono, że projekty te są zasadniczo zgodne z paktem stabilności i wzrostu na 2019 r. Realizacja planów budżetowych tych państw może doprowadzić do pewnego odchylenia od średniookresowego celu budżetowego lub od prowadzącej do niego ścieżki dostosowania.
W przypadku czterech państw członkowskich – Belgii, Francji, Portugalii i Słowenii – istnieje ryzyko niezgodności projektów planów budżetowych z paktem stabilności i wzrostu na 2019 r. Realizacja projektów planów budżetowych tych państw członkowskich może doprowadzić do znacznego odchylenia w stosunku do ścieżek dostosowania prowadzących do osiągnięcia danego średniookresowego celu budżetowego.
Część naprawcza paktu stabilności i wzrostu (procedura nadmiernego deficytu)
Przewiduje się, że deficyt nominalny Hiszpanii spadnie w przyszłym roku do poziomu poniżej 3 proc. i że kraj ten nie będzie już objęty procedurą nadmiernego deficytu. Oznacza to, że od przyszłego roku Hiszpania zostałaby objęta częścią zapobiegawczą paktu. W tym kontekście należy zauważyć, że projekt planu budżetowego przedłożony przez Hiszpanię uznano za obarczony ryzykiem niezgodności z wymogami paktu stabilności i wzrostu na 2019 r. Ocena ta opiera się na prognozie gospodarczej z jesieni 2018 r., w której przewiduje się znaczne odchylenie od wymaganej ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego oraz brak osiągnięcia przejściowej wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu w 2019 r.
Działania w ramach paktu na rzecz stabilności i wzrostu
Komisja podjęła też pewne działania w ramach paktu stabilności i wzrostu.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że Włochy nie spełniły kryterium długu i Komisja przeprowadziła ponowną ocenę tego braku zgodności. W 2017 r. dług publiczny Włoch wyniósł 131,2 proc. PKB, tj. 37 tys. euro na mieszkańca. Oznacza to, że przekracza on określoną w Traktacie wartość referencyjną wynoszącą 60 proc. PKB. Przeprowadzenie ponownej oceny było konieczne, ponieważ plany budżetowe Włoch na 2019 r. przewidują istotną zmianę ważnych czynników przeanalizowanych przez Komisję w maju tego roku. Analiza przedstawiona w nowym sprawozdaniu na podstawie art. 126 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zawiera ocenę wszystkich istotnych czynników, a w szczególności: (i) faktu, że występujących w przypadku Włoch dużych różnic w stosunku do wartości odniesienia dla redukcji długu nie można wytłumaczyć warunkami makroekonomicznymi, nawet jeśli w ostatnim czasie nasiliło się ryzyko ich pogorszenia, tym bardziej że od 2016 r. wzrost nominalnego PKB w tym kraju utrzymywał się na poziomie powyżej 2 proc.; (ii) faktu, że plany rządowe oznaczają duży krok wstecz w stosunku do wcześniejszych reform strukturalnych pobudzających wzrost gospodarczy, w szczególności reform emerytalnych; a przede wszystkim (iii) rozpoznanego ryzyka wystąpienia znacznego odchylenia od zalecanej ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w 2018 r. oraz szczególnie poważnej niezgodności w odniesieniu do roku 2019 z zaleceniem Rady z dnia 13 lipca 2018 r. skierowanym do Włoch, stwierdzonych na podstawie zarówno planów rządu, jak i prognozy Komisji z jesieni 2018 r. Zasadniczo z analizy wynika, że należy uznać, że nie spełniono kryterium długu określonego w Traktacie i w rozporządzeniu (WE) nr 1467/1997 oraz że tym samym uzasadniona jest związana z zadłużeniem procedura nadmiernego deficytu.
W przypadku Węgier Komisja stwierdziła, że nie podjęto skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z czerwca 2018 r., dlatego proponuje przyjęcie przez Radę zmienionego zalecenia dla Węgier dotyczącego korekty znacznego odchylenia od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. W czerwcu 2018 r. w ramach procedury znacznego odchylenia Rada wydała zalecenie dla Węgier dotyczące rocznej korekty strukturalnej w wysokości 1 proc. PKB w 2018 r. Z uwagi na rozwój sytuacji od tamtej pory oraz brak skutecznych działań ze strony Węgier mających na celu korektę znacznego odchylenia, Komisja proponuje teraz zmienione zalecenie dotyczące rocznej korekty strukturalnej w wysokości co najmniej 1 proc. PKB w 2019 r. Deficyt publiczny na Węgrzech wzrósł z -1,6 proc. w 2016 r. do -2,4 proc. w 2018 r., a prognozy wskazują, że w ciągu najbliższych dwóch lat utrzyma się na poziomie nieco poniżej -2 proc.
W przypadku Rumunii Komisja stwierdziła, że nie podjęto skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z czerwca, dlatego proponuje przyjęcie przez Radę zmienionego zalecenia dla Rumunii dotyczącego korekty znacznego odchylenia od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. W czerwcu 2018 r. w ramach procedury znacznego odchylenia Rada wydała zalecenie dla Rumunii dotyczące rocznej korekty strukturalnej w wysokości 0,8 proc. PKB zarówno w 2018 r., jak i w 2019 r. Z uwagi na rozwój sytuacji od tamtej pory oraz brak skutecznych działań ze strony Rumunii mających na celu korektę jej znacznego odchylenia, Komisja proponuje teraz zmienione zalecenie dotyczące rocznej korekty strukturalnej w wysokości co najmniej 1 proc. PKB w 2019 r. Deficyt publiczny w Rumunii wzrósł z -0,5 proc. w 2015 r. do -2,9 proc. w 2016 r., a prognozy wskazują, że w 2018 r. osiągnie poziom -3,3 proc., w 2019 r. poziom -3,4 proc., a w 2020 r. poziom -4,7 proc.: najwyższy w całej Unii.
Sprawozdanie dotyczące wzmocnionego nadzoru w Grecji
Komisja przyjęła pierwsze sprawozdanie dotyczące Grecji w ramach wzmocnionego nadzoru, który wprowadzono po zakończeniu w dniu 20 sierpnia 2018 r. programu pomocy stabilizacyjnej w ramach Europejskiego Mechanizmu Stabilności. W sprawozdaniu stwierdza się, że przedstawiony przez Grecję projekt planu budżetowego na 2019 r. jest zgodny z jej zobowiązaniem do osiągnięcia nadwyżki pierwotnej w wysokości 3,5 proc. PKB. Stwierdzono, że postępy w realizacji reform w innych obszarach są zróżnicowane oraz że władze będą musiały przyspieszyć realizację tych reform, aby osiągnąć wyznaczone cele. Zastosowanie środków okołozadłużeniowych uzależnionych od prowadzenia odpowiedniej polityki, uzgodnionych jako część dużego pakietu środków okołozadłużeniowych na posiedzeniu Eurogrupy w dniu 22 czerwca 2018 r., będzie zależne od pozytywnej oceny w drugim sprawozdaniu przedstawionym w ramach wzmocnionego nadzoru. Sprawozdanie to zostanie opublikowane na początku przyszłego roku.
Jakie będą kolejne kroki?
Komisja zaprasza Radę do omówienia prezentowanego pakietu i przyjęcia zaproponowanych dziś wytycznych. Oczekuje też na owocną debatę z Parlamentem Europejskim na temat priorytetów politycznych dla UE i strefy euro, jak również na dalszą współpracę z partnerami społecznymi i zainteresowanymi stronami na wszystkich szczeblach w kontekście semestru europejskiego.
WIĘCEJ INFORMACJI NA TEN TEMAT <<==>> LINK
materiał: Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
tekst: Wydział Prasy Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
opracowanie: Radio Biper Biała Podlaska
