Ponad trzy czwarte Europejczyków sądzi, że fałszywe informacje zamieszczane w internecie mogą być zagrożeniem dla demokracji – wynika z badania Eurobarometru. Powołana przez Komisję Europejską grupa ekspertów przygotowała właśnie wstępne zalecenia dotyczące przejrzystości platform internetowych. Wnioski przygotowano m.in. na podstawie konsultacji społecznych dotyczących tzw. fake news i dezinformacji w sieci.
Grupa ekspertów wysokiego szczebla ds. nieprawdziwych informacji i dezinformacji w internecie zaproponowała definicję tego zjawiska i przedstawiła szereg zaleceń w sprawozdaniu przekazanym komisarz ds. gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego Mariyi Gabriel.
Niezależni eksperci opowiedzieli się również za kodeksem zasad, który powinny przyjąć platformy internetowe i sieci społecznościowe. Sprawozdanie uzupełnia pierwsze wnioski z konsultacji publicznych i badania Eurobarometru. Komisja wykorzysta te materiały w planowanym na wiosnę komunikacie w sprawie zwalczania dezinformacji w internecie.
Komisarz Maryia Gabriel stwierdziła: – Dziękuję grupie ekspertów wysokiego szczebla, a także prof. Madeleine de Cock Buning, która sprawnie kierowała pracami tej grupy, co umożliwiło dotrzymanie krótkich terminów. Wszystkie zebrane opinie i szeroka wiedza ekspertów stanowią bogaty materiał, który pomoże nam teraz opracować konkretne rozwiązania w obliczu zagrożeń, jakie stwarza dezinformacja szerzona w sieci.
Profesor Madeleine de Cock Buning, przewodnicząca grupy ekspertów wysokiego szczebla, powiedziała: – Jestem bardzo zadowolona z naszych wyników, zwłaszcza z zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym platform internetowych, jeśli chodzi o działania, które zalecamy Komisji. Tym samym zrobiliśmy ogromny krok naprzód w kwestii zwalczania dezinformacji: stworzyliśmy solidny punkt wyjścia dla kodeksu postępowania. Mieliśmy przy tym poparcie koalicji różnych zainteresowanych stron.
Grupa ekspertów wysokiego szczebla definiuje problem
Sprawozdanie grupy ekspertów wysokiego szczebla dotyczy przede wszystkim problemów związanych z dezinformacją w internecie, a w mniejszym stopniu fałszywych informacji. Eksperci celowo unikali określenia „fałszywe informacje” ( tzw. fake news). Uważają, że ten termin nie oddaje wszystkich skomplikowanych problemów związanych z dezinformacją, która obejmuje również treści będące zlepkiem wiadomości zmyślonych i faktów.
W sprawozdaniu dezinformację definiuje się jako nieprawdziwe, niedokładne lub wprowadzające w błąd informacje, które są opracowane, przedstawiane i rozpowszechniane w celu osiągnięcia zysku lub z zamiarem wyrządzenia szkody publicznej. Dezinformacja może zagrażać demokratycznym procesom i wartościom. Może też dotyczyć różnych sektorów, takich jak ochrona zdrowia, nauka, edukacja czy finanse. W sprawozdaniu podkreślono, że wszystkie zainteresowane strony należy zaangażować we wszelkie możliwe działania, i zalecono przede wszystkim podejście oparte na samoregulacji.
Grupa zaleca: rozwój umiejętności korzystania z mediów w celu przeciwdziałania dezinformacji; opracowanie narzędzi, które pomogą użytkownikom i dziennikarzom zwalczać dezinformację; zachowanie różnorodności i stabilności europejskich mediów informacyjnych; dalsze badania wpływu dezinformacji na społeczeństwo w Europie.
Grupa zaleciła również, by opracowano kodeks zasad, który powinny przyjąć platformy internetowe i sieci społecznościowe. Jedna z dziesięciu kluczowych zasad przedstawionych w sprawozdaniu mówi, że platformy internetowe powinny na przykład zapewniać przejrzystość i podawać, w jaki sposób algorytmy wybierają dla nas informacje. Ponadto platformy internetowe zachęca się do tego, by we współpracy z europejskimi serwisami informacyjnymi zwiększyły widoczność rzetelnych i wiarygodnych informacji i ułatwiły użytkownikom dostęp do nich.
Te rozwiązania mają szczególnie duże znaczenie w okresach przedwyborczych. Poza tym grupa wysokiego szczebla zaleca utworzenie koalicji z udziałem możliwie szerokiego grona zainteresowanych stron, która zadba o to, by uzgodnione rozwiązania były stosowane, monitorowane i weryfikowane.
Badania podkreślają rolę wysokiej jakości środków przekazu
W ramach rozpoczętych w listopadzie 2017 r. konsultacji publicznych Komisja otrzymała blisko 3000 odpowiedzi. Większość respondentów uważa, że dwie główne kategorie, w przypadku których nieprawdziwe informacje mogą przynieść szkody społeczeństwu, to umyślna dezinformacja w celu wpłynięcia na wynik wyborów oraz politykę migracyjną.
Jak pokazują wyniki najnowszego badania Eurobarometru (z udziałem ok. 26 tys. obywateli UE), ankietowani mają wrażenie, że w UE krąży wiele fałszywych informacji, a w odczuciu 83 proc. respondentów zjawisko to stanowi zagrożenie dla demokracji. W badaniu podkreślono również znaczenie wysokiej jakości środków przekazu: respondenci postrzegają media tradycyjne jako najbardziej wiarygodne źródło informacji (radio – 70 proc., telewizja – 66 proc., prasa drukowana – 63 proc.). Za najmniej wiarygodne uznano internetowe źródła informacji i internetowe serwisy wideo, w przypadku których poziom zaufania wynosi odpowiednio 26 i 27 proc.
Podobne wyniki przyniosły konsultacje publiczne, w których respondenci podali, że najmniejsze zaufanie mają do informacji pochodzących z mediów społecznościowych, czytników kanałów, stron internetowych i blogów, zaś większe (ogólnie ponad 70 proc.) – do informacji, które pochodzą z tradycyjnych gazet i czasopism, specjalistycznych stron internetowych i specjalistycznych publikacji online, agencji informacyjnych i agencji publicznych.
Zgodnie w wynikami konsultacji publicznych panuje ogólne wrażenie, że szerzenie dezinformacji w mediach społecznościowych jest łatwe, ponieważ fałszywe informacje odwołują się do uczuć odbiorców (88 proc.), że dezinformacje są rozpowszechniane, aby sterować debatą publiczną (84 proc.), i że mają one na celu generowanie przychodów (65 proc.). Połowa respondentów uważa, że weryfikacja faktów, która następuje po opublikowaniu dezinformacji, nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ sprawdzona informacja nie dotrze do osób, które zapoznały się z informacją nieprawdziwą.
Kontekst
W piśmie skierowanym do komisarz ds. gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego Mariyi Gabriel przewodniczący Jean-Claude Juncker zwrócił się o zbadanie wyzwań, jakie platformy internetowe stanowią dla demokracji w związku z rozprzestrzenianiem fałszywych informacji. Poprosił ją również o rozpoczęcie debaty na temat działań, które UE powinna podjąć, aby chronić swoich obywateli.
Grupę ekspertów wysokiego szczebla powołano, by doradzała Komisji w sprawie zakresu zjawiska fałszywych informacji. W skład grupy wchodzi 39 ekspertów reprezentujących organizacje społeczeństwa obywatelskiego, media społecznościowe, organizacje mediów informacyjnych, dziennikarzy i środowisko akademickie.
Unia Europejska zaczęła już wcześniej zwalczać fałszywe informacje: aby przeciwdziałać dezinformacji w krajach sąsiadujących z UE od wschodu, po zakończeniu obrad Rady Europejskiej w marcu 2015 r. powołano grupę zadaniową East Stratcom podlegającą wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej Federice Mogherini. Poza tym najnowsze propozycje Komisji dotyczące nowelizacji prawa autorskiego UE zawierają przepis o ochronie wysokiej jakości dziennikarstwa, który przyznaje nowym wydawcom prawa internetowe, tak aby mogli się oni dostosować do zmian w środowisku cyfrowym. Na szczeblu UE, unijna grupa ekspertów ds. umiejętności korzystania z mediów stanowi również platformę wymiany najlepszych praktyk, jeśli chodzi o umiejętności korzystania z mediów, w tym narzędzie dla obywateli umożliwiające dementowanie fałszywych informacji.
WIĘCEJ INFORMACJI NA TEN TEMAT <<==>> LINK
materiał: Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
tekst: Wydział Prasy Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
opracowanie: Radiobiper Biała Podlaska
