Wieści z Unii: Dane na jedno kliknięcie

Parlament Europejski i Rada osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie wniosku Komisji dotyczącego zamknięcia istotnych luk w zakresie bezpieczeństwa poprzez zintegrowanie w bardziej inteligentny i ukierunkowany sposób unijnych systemów informacyjnych na potrzeby bezpieczeństwa, migracji i zarządzania granicami. Te interoperacyjne ramy są priorytetem politycznym na lata 2018–2019. Dzięki nim funkcjonariusze straży granicznej i policji, wypełniając swoje zadania, będą mieli dostęp do właściwych informacji – zawsze i wszędzie.

Wyrażając zadowolenie z decyzji o zawarciu porozumienia, pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans powiedział: – Uzgodniliśmy warunki, które sprawią, że funkcjonariusze organów ścigania będą dysponować odpowiednimi narzędziami, które pomogą im ścigać przestępców i lepiej chronić obywateli Europy. Organy ścigania, straż graniczna i urzędnicy zajmujący się migracją w całej UE będą mogli bezpośrednio i bez zwłoki korzystać w swojej pracy ze wszystkich dostępnych informacji. Mieszkańcy Europy oczekują, że Europa będzie bezpiecznym miejscem. Zwiększyliśmy nasze możliwości, które pozwolą im to zapewnić.

Komisarz do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos powiedział: – Realizujemy zasadnicze elementy naszej infrastruktury bezpieczeństwa. W przyszłości wszystkie punkty kontaktowe między naszymi różnymi systemami będą ze sobą połączone. Oto Unia Europejska w najlepszym wydaniu wsparcie naszych funkcjonariuszy straży granicznej i policji oraz wzmocnienie ich zdolności do wykonywania obowiązków i ochrony obywateli europejskich poprzez zapewnienie im odpowiednich narzędzi pracy.

Komisarz ds. unii bezpieczeństwa Julian King dodał: – To nasza odpowiedź na postulaty osób działających na linii frontu, funkcjonariuszy policji i straży granicznej. Nie chodzi o stworzenie jednej dużej bazy danych, ani o gromadzenie większej ilości danych, ale o wykorzystywanie istniejących informacji w bardziej inteligentny i ukierunkowany sposób, co ułatwi organom ścigania wykonywanie ich zadań, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu praw podstawowych.

Dzięki nowym narzędziom istniejące i przyszłe systemy informacyjne UE, takie jak system wjazdu/wyjazdu (EES), europejski system informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS) oraz europejski system przekazywania informacji z rejestrów karnych (ECRIS-TCN), będą ze sobą „w kontakcie”, co pozwoli zapobiec sytuacjom, w których istotne dane mogą pozostać niezauważone przez funkcjonariuszy.

Nowe narzędzia umożliwią:

• porównywanie istniejących danych jednym kliknięciem: Europejski portal wyszukiwania umożliwi funkcjonariuszom straży granicznej i policji przeprowadzanie na jednym ekranie jednoczesnych kontroli dokumentów tożsamości we wszystkich systemach informacyjnych UE, zgodnie z posiadanym przez nich prawem dostępu. Funkcjonariusze nie będą już musieli sprawdzać dokumentów w wielu bazach danych, ponieważ w ciągu kilku sekund otrzymają kompletny i dokładny obraz sytuacji.
• Lepsze wykrywanie oszustw dotyczących tożsamości: funkcjonariusze straży granicznej i policji będą mogli sprawniej identyfikować niebezpiecznych przestępców dzięki wspólnemu serwisowi kojarzenia danych biometrycznych, który wykorzystuje odciski palców i wizerunki twarzy do przeszukiwania istniejących systemów informacyjnych, a także dzięki wspólnemu repozytorium tożsamości, w którym przechowywane będą dane osobowe obywateli państw trzecich. Uruchomiony zostanie ponadto moduł wykrywający multiplikację tożsamości, który będzie przeprowadzać kontrolę krzyżową i natychmiast sygnalizować każdą osobę korzystającą z fałszywych lub wielokrotnych tożsamości.
• Lepszy dostęp dla organów ścigania: Funkcjonariusze organów ścigania będą mogli korzystać z baz danych informacyjnych UE w skuteczniejszy i bezpieczniejszy sposób, w oparciu o podejście dwuetapowe. W przypadku gdy sprawdzane przez funkcjonariusza dane odpowiadają informacjom zawartym w jednym z systemów (tzw. „trafienie”), będzie on mógł zwrócić się o bardziej ukierunkowany dostęp, zgodnie ze szczegółowymi przepisami regulującymi funkcjonowanie poszczególnych systemów.
• Zapewnienie ochrony praw podstawowych: Ramy interoperacyjności nie zmienią zasad dostępu do systemów informacyjnych UE i nie ograniczą ich celu, dzięki czemu ochrona praw podstawowych zostanie utrzymana. Ponadto obywatele otrzymają za pośrednictwem za pośrednictwem specjalnego serwisu internetowego, możliwość łatwiejszego korzystania ze swoich praw do ochrony danych osobowych.

Co dalej?

Parlament Europejski i Rada muszą teraz formalnie przyjąć oba rozporządzenia ustanawiające ramy interoperacyjności unijnych systemów informacyjnych służących ochronie bezpieczeństwa oraz zarządzaniu granicami i migracją.

Po ich przyjęciu za rozwój i udostępnianie elementów technicznych, które zapewnią interoperacyjność systemów informacyjnych UE. odpowiadać będzie eu-LISA, agencja UE odpowiedzialna za zarządzanie operacyjne wielkoskalowymi systemami informacyjnymi w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

Kontekst

Obecnie systemy informacyjne UE nie współpracują ze sobą w wystarczający sposób – informacje są przechowywane oddzielnie w niepowiązanych ze sobą systemach, co sprawia, że są one fragmentaryczne, a ich wykorzystanie staje się bardziej skomplikowane i trudniejsze. Istnieje ryzyko, że ważne informacje pozostaną niezauważone. Komisja pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera traktuje priorytetowo rozwiązanie problemu obecnych niedociągnięć w zarządzaniu danymi i poprawę interoperacyjności istniejących systemów informacyjnych.

Oprócz orędzia o stanie Unii, wygłoszonego przez przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera w 2016 r. Komisja przedstawiła komunikat w sprawie silniejszych i bardziej inteligentnych systemów informacyjnych do celów zarządzania granicami i zapewnienia bezpieczeństwa. Tym samym Komisja rozpoczęła dyskusję dotyczącą usprawnienia funkcjonowania systemów informacyjnych UE na rzecz poprawy zarządzania granicami i bezpieczeństwa wewnętrznego.

Od tego czasu Komisja regularnie przedstawia informacje na temat postępów w zamykaniu pozostałych luk informacyjnych w systemach informacyjnych UE, tak aby systemy mogły współpracować w bardziej inteligentny i skuteczny sposób. W maju 2017 r. Komisja zaproponowała nowe podejście w celu osiągnięcia pełnej interoperacyjności unijnych systemów informacyjnych dotyczących bezpieczeństwa, zarządzania granicami i migracją do 2020 r., a następnie w grudniu 2017 r. przedstawiła wnioski ustawodawcze.