Wieści z Unii: Europa inwestuje w obronność

Komisja Junckera podejmuje bezprecedensowe działania służące ochronie i obronie obywateli Europy. Od 2021 r. w pełni rozwinięty Europejski Fundusz Obronny będzie wspierał innowacyjną i konkurencyjną bazę przemysłową sektora obronnego oraz przyczyni się do strategicznej autonomii UE. Za sprawą dwóch prekursorów funduszu Komisja podejmuje obecnie działania mające na celu urzeczywistnienie współpracy w dziedzinie obronności w ramach budżetu UE. Działanie przygotowawcze Unii w zakresie badań nad obronnością (PADR) przynosi rezultaty już trzeci rok z rzędu. Wraz z decyzjami Komisji rozpoczyna się realizacja pierwszych finansowanych przez UE wspólnych projektów przemysłowych w dziedzinie obronności w ramach Europejskiego programu rozwoju przemysłu obronnego (EDIDP). Działania skupią się na dziedzinach takich jak technologia dronów, łączność satelitarna, systemy wczesnego ostrzegania, sztuczna inteligencja, cyberobrona i nadzór morski.

Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen, odpowiedzialny za zatrudnienie, wzrost gospodarczy, inwestycje i konkurencyjność, powiedział: – Współpraca w dziedzinie obrony jest jedynym sposobem ochrony i obrony Europejczyków w coraz bardziej niestabilnym świecie. Robimy, co do nas należy. Realizujemy wspólne projekty. Europejska obrona staje się rzeczywistością. Na podstawie tego udanego doświadczenia zwiększymy finansowanie, aby do 2021 r. w pełni rozwinąć Europejski Fundusz Obronny.

Komisarz do spraw rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP, Elżbieta Bieńkowska, dodała: – Aby Europa mogła chronić swoich obywateli, potrzebujemy najnowocześniejszych technologii i sprzętu obronnego w dziedzinach takich jak sztuczna inteligencja, technologia dronów, łączność satelitarna i systemy wywiadowcze. Dzięki dzisiejszym inwestycjom unijnym przechodzimy od stadium pomysłu do konkretnych projektów oraz zwiększamy konkurencyjność naszego przemysłu obronnego.

Wspólny rozwój sprzętu i technologii obronnych:

Pierwszy program prac Europejskiego programu rozwoju przemysłu obronnego uzgodniony z państwami członkowskimi przewiduje współfinansowanie w wysokości 500 mln euro na potrzeby wspólnego rozwoju zdolności obronnych w latach 2019–2020. W najbliższych dniach Komisja opublikuje 9 zaproszeń do składania wniosków na 2019 r., a na 2020 r. przewiduje się 12 kolejnych zaproszeń. Zaproszenia te obejmą obszary priorytetowe we wszystkich dziedzinach – bezpieczeństwa powietrznego, lądowego, morskiego, kosmicznego oraz cyberbezpieczeństwa:

• Umożliwienie prowadzenia operacji, ochrony i mobilności sił zbrojnych: dostępne będzie 80 mln euro na wsparcie rozwoju zdolności w zakresie wykrywania zagrożeń w obszarze chemicznym, biologicznym, radiologicznym i jądrowym (CBRJ) lub systemów przeznaczonych do zwalczania dronów;
• Wywiad, bezpieczna łączność i cyberbezpieczeństwo: 182 mln euro zostanie przeznaczone na zdolności w dziedzinie cybernetycznej orientacji sytuacyjnej i obrony, orientacji sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej, zdolności wczesnego ostrzegania oraz zdolności nadzoru morskiego;
• Zdolność do prowadzenia zaawansowanych operacji: 71 mln euro zostanie przeznaczone na wsparcie modernizacji lub rozwoju nowej generacji naziemnych systemów precyzyjnego rażenia, zdolności w zakresie walki lądowej i powietrznej oraz przyszłych systemów okrętowych;
• Innowacyjne technologie obronne i MŚP: 27 mln euro będzie stanowić wsparcie dla rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji, rzeczywistości wirtualnej i technologii cybernetycznych, a także wsparcie dla MŚP.
• Ponadto w przypadku dwóch projektów zaproponowano bezpośrednie udzielenie zamówień: 100 mln euro na wsparcie rozwoju Eurodrone – kluczowej zdolności w zakresie strategicznej autonomii Europy, oraz 37 mln euro na wsparcie interoperacyjnej i bezpiecznej łączności wojskowej ESSOR.

Finansowanie innowacji w dziedzinie badań nad obronnością:

Komisja opublikowała dziś zaproszenia do składania wniosków w ramach działania przygotowawczego Unii w zakresie badań nad obronnością (PADR) – trzeciej i ostatniej transzy budżetowej w ramach Komisji Junckera. W programie prac na 2019 r. 25 mln euro przeznaczono na badania w zakresie kontroli widma fal elektromagnetycznych i przyszłych przełomowych technologii obronnych – dwóch obszarów uznanych za niezbędne do utrzymania wiodącej pozycji Europy w dziedzinie technologii oraz niezależności w perspektywie długoterminowej.

Celem zaproszeń do składania wniosków w sprawie przyszłych przełomowych technologii obronnych będzie zbadanie, w jaki sposób UE może najlepiej wspierać przełomowe technologie w dziedzinie obronności, które mogą prowadzić do zmian transformacyjnych w wojskowości. Pomoże to przygotować grunt dla Europejskiego Funduszu Obronnego, który mógłby przeznaczyć nawet 8 proc. swojego budżetu na przełomowe technologie.

Komisja sfinansowała już pięć projektów badawczych w dziedzinie obronności, w tym projekt Ocean2020 o wartości 35 mln euro mający na celu wsparcie misji nadzoru morskiego. Trwają prace nad umowami dotyczącymi finansowania trzech kolejnych projektów.

Co dalej?

Kwalifikujące się konsorcja mogą składać wnioski na 2019 r. do końca sierpnia. Pierwsze projekty zostaną wybrane do końca 2019 r., po czym nastąpi oficjalne podpisanie umów o udzielenie dotacji.

Jako że oba programy są już operacyjne, Komisja pragnie, aby w następnym okresie finansowym 2021–2027 Europejski Fundusz Obronny został w pełni rozwinięty.

Kontekst

W swoich wytycznych politycznych z czerwca 2014 r. przewodniczący Jean-Claude Juncker określił jako priorytet wzmocnienie bezpieczeństwa obywateli europejskich. W orędziu o stanie Unii z 2016 r. zapowiedział utworzenie Europejskiego Funduszu Obronnego. W czerwcu 2017 r. Komisja przedstawiła pierwszy zestaw działań mających umożliwić przetestowanie współpracy w dziedzinie obronności na poziomie UE w ramach działań przygotowawczych w zakresie badań nad obronnością na lata 2017–2019, a także poprzez Europejski program rozwoju przemysłu obronnego na lata 2019–2020.

W czerwcu 2018 r. Komisja zaproponowała utworzenie pełnoprawnego Europejskiego Funduszu Obronnego o budżecie w wysokości 13 mld euro. Dzięki temu funduszowi Unia stanie się jednym z czterech największych inwestorów w dziedzinie badań i technologii obronnych w Europie oraz będzie stymulować innowacyjną i konkurencyjną bazę przemysłową i naukową. W lutym 2019 r. instytucje UE osiągnęły częściowe porozumienie polityczne w sprawie Europejskiego Funduszu Obronnego, z zastrzeżeniem formalnego zatwierdzenia przez Parlament Europejski i Radę. Aspekty budżetowe przyszłego Europejskiego Funduszu Obronnego stanowią przedmiot ogólnego porozumienia w sprawie kolejnego długoterminowego budżetu UE, zaproponowanego przez Komisję w maju 2018 r.